نجات یاقوت سرخ معطل مجوز ویژه

زرشک کاران، جای شما خالی. اشک های قلم فرو ریخت در روزهای بحران زده زرشک. افت قیمت، آفتی به زرشک های مانده در انبار شد و دسترنج زرشک کاران را به آتش کشید. روزنامه «خراسان جنوبی»  تمام قد ایستاد تا زبان گویای ۱۸ هزار بهره بردار یاقوت سرخ باشد.

هر که را ممکن است به گود کشید و این بار در میزگردی یاقوتی قرعه به نام «اسحاقی» نماینده قاینات و زیرکوه، «قوسی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی و «ضیائیان احمدی» رئیس سازمان تعاون روستایی افتاد. مهمانان آمدند با یک سینی اخبار زرشکی، با یک چمدان پیشنهاد برای دولت. در بسته های پیشنهادی، اول و آخر پای استاندار را به میدان آوردند و خواستند برای زرشک خراسان جنوبی کسی به گود آید که چهره زرشکی استان اولویت اولش باشد.

نماینده قول داد صدای زرشک کاران در صحن بهارستان باشد، پرده از سخن برداشت و پاکت پیشنهادهایش را باز کرد و در اول کار باز کردن، گره مشکل و فروش زرشک های مانده در انبار را به دست استاندار و تیم اقتصادی اش دانست.

نماینده قاین و زیرکوه پشت تریبون صحبت که قرار گرفت جدا از اخبار غیر قابل انتشار، با اشاره به سیاست مردمی بودن روزنامه، گفت که ایمان دارد با مطالبه گری روزنامه خراسان جنوبی و برداشتن تصدی گری دولت از محصولات کشاورزی و واگذاری اختیارات به استان، استاندار و تیم اقتصادی اش مشکل زرشک کاران قابل حل است. او چاره کار برای به دست گرفتن بازارهای طالب زرشک، اروپا، آسیای میانه و دیگر کشورهای همسایه را مذاکرات اقتصادی نماینده عالی دولت در استان دانست.

«مالت را محکم بچسب همسایه را دزد نکن!!» ، دکتر «اسحاقی» با بیان این ضرب المثل عمق فاجعه برای محصولات استراتژیک استان را یادآور شد و از گفت وگوهای خود در اتاق وزیر امورخارجه پرده برداشت. در این میز خبری، او اولین شوت را به دروازه دولت زد و گفت با مستقل عمل کردن دولت در بازکردن گره از کار زرشک و زعفران، مردم متضرر می شوند! ۸۵ درصد زرشک و زعفران با کیفیت کشور حاصل دسترنج ۶۰ هزار کشاورز خراسان جنوبی است اما تعلل و عمل کردن با چشم بسته حکایت تلخ زعفران ایرانی در بسته بندی با برند اسپانیایی را تکرار خواهد کرد. او که قول داد زبان کشاورزان در صحن بهارستان باشد، لزوم فراوری را در برنامه بلند مدت گنجاند و گفت تدبیر دولت باید برای زرشک های مانده در انبار باشد. کشاورزان دغدغه فروش محصول را دارند و باز شدن گره های کور بازار صادرات به دست استاندار است. به گفته «اسحاقی» صحبت از صادرات غیر نفتی بسیار است اما عمل هیچ! صادرات غیر نفتی همین صادرات زرشک و زعفران است.

او با اشاره به این که در گفته هایش با «ظریف» وزیر امور خارجه و «خاوازی» وزیر جهاد کشاورزی از دو راهکار برای حل مشکل زرشک صحبت کرده است، افزود: دولت دغدغه بسیار دارد و فروش زرشک خراسان جنوبی در اولویت نیست، بنابراین کسی باید به کارزار اقتصادی استان ورود کند که بازار فروش محصولات استراتژیک و چهره زرشکی استان برایش در اولویت باشد. گفته «اسحاقی» به وزیر امور خارجه حکایت از این دارد که زمان این نیست تیم اقتصادی کشور به دنبال مذاکرات اقتصادی استان برود. خراسان جنوبی، استانی با ظرفیت تولید زرشک و زعفران است و دولت در این باره باید اختیارات را به استان واگذار کند. وی ادامه داد: دولت مصوب کند استاندار که دغدغه اول استان را می داند، به عنوان نماینده عالی دولت به همراه تیم اقتصادی اش وارد میدان مذاکرات با کشورهای خریدار محصولات شود.

وی در ادامه با اشاره به سفر وزیر ورزش و جوانان طی ماه گذشته به استان و گوشزد کردن مشکلات موجود به «سلطانی فر» به  عنوان وزیر معین استان، افزود: هر سال اعتباراتی برای خسارت احتمالی ناشی از سیل و … برای کشاورزان پیش بینی می شود. در این سفر به وزیر اعلام شد در آبان و آذر که فصل برداشت زرشک است کشاورزان با ضررهای بسیاری مواجه می شوند و برای جبران این خسارت ها از اکنون باید چاره اندیشی شود. وی در جواب وزیر برای پیشنهاد حل بحران، از تامین اعتبار برای جبران خسارت گفت و پیشنهاد قبلی اش را تکرار کرد.

گفته های نماینده از حال و روز زرشکی استان و زرشک های ریخته بر آسفالت از نابودی دسترنج بهره برداران، قلم را ناتوان در نوشتن کرد. او که صدای مطالبه گر کشاورزان است، کرونا را بی تاثیر بر صادرات دانست و گفت: تمام امکانات معیشتی کشاورزان ، گران و محصولش ارزان شده است. گمان بر این بود با توجه به خواص زرشک و زعفران قیمت ها چندین برابر شود اما این روزها در پایین ترین حد خود است.

او ادامه داد: وضعیت بحران زده محصولات استراتژیک استان به ویژه زرشک های مانده در انبار و بحران برداشت محصول تازه تا چند ماه آینده را به دولت اعلام کردیم و انتظار داریم با این هشدارها پیش از آن که دولت کاسه چه کنم چه کنم به دست گیرد، تدبیر کند. چنان چه تدبیر نباشد اگر آفت به جان زرشک مانده در انبار افتاد، امسال زرشک بر درخت خواهد ماند.  نماینده قاینات و زیرکوه سازمان تعاون روستایی را نوعی واسطه بین کشاورز و سرمایه گذار دانست و گفت: یکی از دلایل ضرر دهی تولید زرشک نقش واسطه گری این سازمان است. این سازمان هیچ سودی با این واسطه گری نبرده است. وی این سوال را نیز مطرح کرد، چرا تعاون روستایی سرمایه گذار را مستقیم با کشاورز مرتبط نمی کند؟

اما دیگر مهمان این میزگرد رئیس سازمان جهاد کشاورزی بود که با اشاره به ارزش اقتصادی و مزیت های محصولات استراتژیک استان، زرشک را محصولی دانست که با تولید بالا و کم آب بری، سبب ماندگاری افراد در روستا می شود.

«قوسی» افزود: ۳۸ هزار بهره بردار زرشک داریم که از محل درآمد این محصول امرار معاش می کنند. ارتقای تولید از اهداف سازمان است اما بحث صادرات و بازاریابی در زنجیره ارزش تولید مهم است. از سیاست های وزارت، تبدیل کشاورزی تولید محور به کشاورزی بازار محور است. برای این منظور نیز دستورالعمل ها در حال تدوین برای ارسال به وزارتخانه است. به گفته وی برای کشاورزی بازار محور، کشاورزی قراردادی در دستور کار قرار گرفته است تا همه مراحل تولید محصول از کاشت تا برداشت، بازاریابی و فروش برای کم کردن دغدغه های کشاورزان انجام و ارزش افزوده بالاتری نصیب استان شود.

«قوسی» با اشاره به داشته های استان در حوزه زرشک، از تولید کننده تا محصول تولیدی، از روزگار ناخوش صنعت فراوری این محصول گفت و افزود: پنج واحد صنعتی ۱۷ درصد زرشک را فراوری و ۴۵ کارگاه هم بسته بندی این محصول را به عهده دارند در حالی که تا رسیدن به نقطه مطلوب که فراوری ۵۰ درصدی زرشک و ۷۰ درصدی بسته بندی است، راه زیادی داریم. وی بسته پیشنهادی و درخواست های خود را در سینی خبر ریخت و اولین برنامه را توسعه صنعت فراوری این محصول دانست و گفت: این محصول در بازارهای جهانی مشتری زیادی دارد و باید برای شناسایی بازارهای هدف کمک شود. این نیازمند همت همگانی و نگاه ویژه دولت است و پیشنهاد ما هم معرفی این محصول توسط نماینده عالی دولت به دیگر کشورهاست.

وی در ادامه با بیان این که خاستگاه زرشک و زعفران، خراسان جنوبی است و هر استان دیگری که اقدام به کاشت و برداشت این محصول کند درنهایت تجربه ناموفقی نصیبش می شود، افزود: تولیدات زرشک و زعفران خراسان جنوبی خاص است و بالاترین کیفیت را دارد و هیچ استانی نمی تواند چنین محصولی را تولید کند. برای فراوری نیازمند اعتبارات ویژه است و سرمایه گذاری ها باید برای احداث واحدهای فراوری باشد. همچنین نیاز است تسهیلات ارزان قیمت برای بازار و بازاریابی اختصاص یابد.

به گفته وی اگر تشکل ها، تعاونی ها و بخش خصوصی بخواهند وارد کار شوند نیازمند تخصیص تسهیلات ارزان قیمت هستند تا در اختیارشان قرار گیرد. سال گذشته خرید توافقی و حمایتی زرشک و زعفران و راه اندازی انبار بورس زعفران انجام شد که بسیار تاثیر گذار بود و در برنامه داریم تا برای زرشک نیز چنین اقدامی انجام دهیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی در ادامه صحبت هایش با اشاره به این که راه اندازی صندوق حمایت از زرشک و زعفران برای جذب کمک های دولتی و بخش خصوصی نیز در برنامه قرار دارد، افزود: این صندوق ها می توانند با ارائه تسهیلات ارزان قیمت به تشکل ها، تعاونی ها و …زمینه خرید این محصولات را فراهم کنند تا واسطه ها کمتر شوند.

همچنین بناست تا با کمک نمایندگان خسارت به زرشک هم در بسته حمایتی کرونایی دولت قرار گیرد تا مشکلات صادرات برطرف شود و بتوان بازار فروش این محصول را از رکود خارج کرد. به گفته وی کاهش تعرفه های گمرک و در نظر گرفتن ردیف اعتباری از محل اعتبارات بحران نیز می تواند در کاهش مشکلات اثر گذار باشد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی بر اساس برنامه پنج ساله از کشاورزی قراردادی رونمایی کرد و افزود: در این نوع کشاورزی بین کشاورز و تاجر قراردادی بسته می شود تا دغدغه های کشاورز برای فروش محصول کاهش یابد. به گفته وی، در این طرح تولید کننده میزان تولید، ارزش محصول و … را می داند و دغدغه فروش ندارد. با انجام این نوع کشاورزی نقش سازمان تعاون روستایی هم که با دریافت تسهیلات، خرید انجام می دهد و در برخی موارد هم پرداخت مطالبات برایشان معضل است، کم می شود.

وی افزود: دعوت از سرمایه گذاران بزرگ، حمایت از شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها نیز برای فراوری و صادرات موثر است و پیگیر این موضوع خواهیم بود. البته ظرفیت دانشگاهی هم باید بیشتر پای کار باشد و پیگیر هستیم تا رشته دانشگاهی خاص زرشک و زعفران و … داشته باشیم.قوسی، برای معرفی محصول کمک گرفتن از ظرفیت بخش خصوصی و مردمی را مطرح کرد و گفت: اتاق بازرگانی برای شناساندن زرشک مرغوب باید پای کار باشد.

به گفته وی اگر اعلام شود هیئتی از خراسان جنوبی به کشورهای اروپایی برای فروش محصول زرشک سفرکرده است، در بازار کشش ایجاد و با این کار دست دلال ها هم کوتاه می شود. در بحث بازاریابی راه همان است که گفته شد و دولت برای معرفی محصول در مجامع از طریق رسانه های کشور و بین الملل باید ورود کند.

رئیس سازمان تعاون روستایی نیز با اشاره به خرید حمایتی زعفران و توافقی زرشک در سال گذشته و با ارائه گزارش عملکردی از سال گذشته، از پرداخت مطالبات زعفران کاران خبرداد و افزود: برداشت محصول در سال گذشته به دلایل مختلف به تاخیر افتاد اما خرید توافقی زرشک انجام شد. هر کیلو زرشک تازه به نرخ ۱۰ هزار تومان و هر کیلو زعفران نیز بسته به ارقام زعفران با قیمت های مختلف خریداری شد که در این جا ضرر دولت برای هر کیلو زعفران بالای یک میلیون تومان بود اما حالا زعفرانی در انبار نداریم.

«ضیائیان احمدی» نیز با اشاره به اطلاع رسانی به کشاورزان برای خرید توافقی زرشک، از تشکیل تعاونی ها در روستا و سه مرکز خرید در قاین، زیرکوه و سرایان خبر داد اما نماینده قاین و زیرکوه اطلاع رسانی ها را ضعیف دانست و از روزنامه خراسان جنوبی خواست برای نحوه اطلاع رسانی و این که تا چه میزان اطلاع رسانی درست به کشاروزان انجام شده است، گزارشی تهیه و بررسی شود خرید توافقی زرشک به موقع بوده است  یا خیر؟

رئیس سازمان تعاون روستایی در ادامه سخنانش با اشاره به مشکلات پیش آمده در حوزه زرشک، عمده محصول باقی مانده در انبار را در اختیار کشاورزان عمده، تجار و دلال ها دانست و افزود: ورود سازمان تعاون روستایی به بازار، هنگام برداشت محصول و به منظور جلوگیری از افت قیمت و تنظیم بازار است. به گفته وی، در روزهای بحرانی زرشک، چاره ای که اندیشیده شد انتقال زرشک به سردخانه ها بود.

برای محصول امسال در برنامه است تا در بازار داخلی برای فروش زرشک تازه اقدام و حداقل ۲۰ درصد زرشک برای تازه خوری روانه بازار شود. برای شناسایی بازار از طریق جهاد کشاورزی پیگیر هستیم تا زرشک تازه خریداری و روانه بازار شود. وی از درخواست برای اختصاص غرفه به عرضه زرشک تازه در تهران خبر داد و افزود: همچنین در برنامه داریم با دریافت تسهیلات ارزان قیمت اشتغال پایدار روستایی، دستگاه های بسته بندی و دان کنی وارد چرخه شود.

رئیس سازمان تعاون روستایی نیز با بیان این که تبلیغات برای معرفی خواص زرشک و زعفران کم است، از درخواست تسهیلات ارزان قیمت برای معرفی محصولات استراتژیک استان و بهره مندی از ظرفیت های کشوری برای معرفی گفت و افزود: به دنبال ایجاد پل صادراتی به کشورهای آسیانه میانه هستیم.

وی با اشاره به این که برای تولید زرشک ارگانیک نیاز به آموزش بیشتر است، از اثر گذاری تولید این نوع محصول بر صادرات گفت و ادامه داد: زرشک خریداری شده توسط سازمان تعاون روستایی نیز در انبار مانده است. او با بیان این که خرید توافقی سیاست تکلیفی است و از موارد درخواستی ما نیست، افزود: از دیگر موارد درخواستی راه اندازی بازار بورس زرشک است. همچنین پیشنهادی به بنیاد علوی دادیم که تسهیلاتی به سردخانه داران پرداخت شود تا زرشک کشاورزان به سردخانه انتقال یابد و پس از مساعد شدن بازار و فروش محصول، بدهی خود را به بنیاد علوی پرداخت کنند.

سردبیر روزنامه خراسان جنوبی نیز با گلایه از نمایندگانی که در این میز گرد حاضر نشدند، گفت: اگر بحران محصولات استراتژیک استان ادامه دار باشد و تدبیری نشود، بحران های دیگری مانند مهاجرت در پیش خواهد بود.

حجت الاسلام «ولی زاده» با اشاره به گزارش های پیگیرانه خراسان جنوبی برای حل بحران زرشک، از ناراحتی کشاورزانی گفت که محصول سال گذشته شان در انبار مانده است و اگر تمهیدی نشود محصول زرشک امسال روی شاخه می ماند و مهاجرت از روستاها را شاهد خواهیم بود.

وی با اشاره به درخواست از استاندار برای ورود به این موضوع از ادامه پیگیری ها تا رفع بحران زرشک و دیگر محصولات استراتژیک استان خبر داد و افزود: به عنوان رسانه گلایه داریم از نمایندگانی که ۱۸ دقیقه وقت برای ۱۸ هزار بهره بردار زرشک نگذاشتند و بدون شک این نمایندگان نخواهند توانست در تریبون مجلس صدای کشاورزان باشند و از زرشک حمایت کنند. وی چاره اورژانسی برای حل مشکل را  در خواست کرد  و گفت: شنیده می شود در بازار مافیای زرشک است و مدیران باید چاره ای برای آن بیندیشند.

به گفته وی در حوزه تبلیغات نیز استان ضعیف است و مدیران در آگاه سازی افکار عمومی خوب عمل نمی کنند. گاهی  پروژه چند میلیاردی افتتاح می کنند و برای افکار عمومی و آگاهی بخشیدن به آن ها نیز یک ریال هم هزینه نمی کنند که نتیجه اش هدر رفت سرمایه هاست. وی تمام دلایل و درخواست ها را مربوط به زرشک تولیدی امسال بیان کرد و افزود: پیشنهادها خوب است اما برای زرشک مانده در انبار چه کنیم؟ آیا دولت برنامه ای برای این زرشک دارد؟

نماینده قاینات و زیرکوه در پاسخ، دولت را جوابگوی این موضوع دانست و تنها راه را حذف واسطه گری دولت بیان کرد و افزود: اگر اختیارات به استاندار سپرده شود تا دو ماه آینده مشکل بازار زرشک رفع می شود.

وی ادامه داد: این موضع نه برای خراسان جنوبی بلکه باید برای تمام استان ها با محصول استراتژیک اجرایی شود. استانداران باید مدیریت کنند و با حذف واسطه گری ها دست سرمایه گذار را در دست کشاورز بگذارند. به گفته وی، انتقال محصول به سردخانه جز ضرر برای کشاورز بهره دیگری ندارد و تنها راه همین است. «اسحاقی» گرفتن تصدی گری از دولت و واگذاری اختیارات به استان را که سبب حذف واسطه می شود تنها راهکار برای فروش زرشک مانده در انبار دانست و از پیگیری تحقق آن خبر داد و افزود: قدم بعدی فراوری است و مدیران استان باید گام اساسی بردارند.