تأملی بر پدیده مهم کودکان کار در بیرجند؛ دلایل، آسیب‌ها و راهکارها

به گزارش “پیام خاوران“، احتمالا برای شما هم پیش آمده است که سر چهارراه‌ها یا در خیابان‌ها، کودکانی را ببینید که در حال فروختن وسیله‌ای به مردم هستند. آیا تا به حال با خود فکر کرده‌اید که این کودکان، چه کسانی هستند و چه سرنوشتی پشت سر آنها و چه سرنوشتی در مقابل آنهاست؟ حضور و پرسه متکدیان از کودکان تا بزرگسالان با ظاهری آشفته و لباس های مندرس و ژولیده،سالهاست نه تنها موجب ناراحتی و نگرانی عابران و شهروندان شده، بلکه چهره شهر بیرجند را نیز در نظر مسافران به ویژه گردشگران مخدوش و نازیبا ساخته است؛ و این رنجی است که حتماً می باید برای آن چاره سازی شود و دردی است که می باید حتماً برای درمانش اقدام های اساسی صورت گیرد.

کارکردن کودکان در خیابان‌ها برای امرار معاش خانواده باعث خدشه و زخم های عمیق به شخصیت آن‌ها می‌شود و علاوه بر اینکه کودکی کردن را از آن‌ها می‌گیرد، باعث از بین رفتن نوجوانی و جوانی آنان نیز می‌شود. یادمان باشد که هرچند مشاهده روزانه این قشر آسیب دیده کم سن و سال دیگر به عادتی همیشگی در شهر بیرجند برای ما تبدیل شده است اما توجه به این حساسیت ها، پیامدها و فاجعه های بعد از این موضوع، بسیار مهم است، به طوری که برخی از روانشناسان بی توجهی به آسیب های عمیق این ماجرا را همپایه کشتن کودکان می‌دانند.

«کودکان کار» معصوم ترین کودکانی هستند که فرصت کودکی کردن از آنها گرفته شده است. با وجود اینکه نهادهایی مثل بهزیستی، شهرداری و استانداری مسئولیت ساماندهی کودکان کار را بر عهده دارند، اما هنوز هم شاهد حضور پررنگ آنها در سطح شهر و گوشه و کنار خیابان ها هستیم.

در فاصله زمانی بسیار کوتاهی تا سال نو، حضور کودکان کار در معابر و چهارراه‌های اصلی شهر، چهره زیبای بیرجند را دچار آسیب کرده و هر روز به صورت زیبای پایتخت خراسان جنوبی، خراشی وارد می‌کند. زخم های اینچنینی را که از جنس اجتماعی و فرهنگی هستند، نمی توان انکار کرد، اما برای درمان و شاید گاهی مقابله با آن، نیازمند انجام کار فرهنگی، ناامن کردن فضا برای متکدیان و عزم جدی و همراهی و همکاری تمامی دستگاه‌های متولی هستیم.

به گفته مسئولین بهزیستی استان، کودکان کارِ بومي، تعداد اندکی هستند و جمعيت زياد متكدياني كه هرروز در اين شهر پرسه مي زنند بیشتر افاغنه و اتباع مهاجری هستند که از کودکی، تکدی گری را آموزش می بینند. وجود کودکان کار و کودکان خیابانی، پدیده جدیدی در شهر بیرجند نیست و سالهاست که بیرجند با این آسیب اجتماعی دست و پنجه نرم می کند . هر چند برخی اقدامات مقطعی چون جمع‌آوری متکدیان و کودکان خیابانی نیز انجام می‌شود اما واقعیت این است که کودک کار موضوعی است که نه تنها در بیرجند، بلکه جامعه شهری در سراسر کشور را دچار ناهنجاری کرده و زدودن آن با روش‌های مقطعی کارساز نبوده و نیست؛ چرا که حضور متکدیان خیابانی و کودکان کار یکی از واقعیت های وجودی و البته معضلات زندگی شهری است و نیاز به ساماندهی و حل ریشه‌ای آن احساس می‌شود .

حضور و جولان متکدیان در شهر علاوه بر ناامنی روانی برای شهروندان، زمینه ساز انواعی از آسیب اجتماعی نیز هست و باید در این بخش، فضا برای فعالیت متکدیان، ناامن شود و در طرح مستمر ساماندهی متکدیان نظارت‌ها افزایش یابد. از سوی دیگر نکته حائز اهمیت این است که افزایش طلاق، اعتیاد و دیگر آسیب‌های اجتماعی سبب افزایش پدیده کودکان کار و خیابان در سطح جامعه و به دنبال آن در خراسان جنوبی شده که نیازمند توجه از سوی مسئولان است.

کودکی که برای کار وارد خیابان می‌شود محکوم به زندگی در چرخه معیوبی می‌شود، زیرا او در سنین پایین براساس نگاه دلسوزانه و حمایت‌های مردم می‌تواند میانگین درآمد مناسبی داشته باشد اما در سنین نوجوانی و بزرگسالی با کاهش نگاه ترحم‌آمیز جامعه،قاعدتاً درآمد کمتری هم خواهد داشت این در حالی است که تحصیلات و حرفه‌ای هم ندارد و ممکن است ازدواج کند بی‌آن که کار و درآمد چندانی داشته باشد، بالتبع صاحب فرزند هم خواهد شد و زندگی را در یک چرخه معیوب ادامه دار با مشکلات فراوان دنبال می‌کند. تنها راه حلی که می‌تواند این چرخه معیوب را قطع کند، حمایت از خانواده این کودکان و بحث فراهم کردن ادامه تحصیل و آموزش کودکان و حمایت همه جانبه از خانواده آنهاست.

سخن آخر اینکه به نظر می رسد کاملاً لازم باشد در آستانه سال نو همگی حمایت‌های جدی تری از این کودکان داشته باشیم و با توجه به شلوغی بازار و فروش بالاتر کودکان در این شب‌ها از برخوردهای قهرآمیز پرهیز کرده و منابع و امکانات بیشتری در اختیار آنها بگذاریم. به صورت یقینی، تلاش مدیران و اراده دستگاههای اجرایی و مسئولی و همت انجمن‌های فعال در حوزه کودکان کار و خیابان نیز با ارائه خدماتی مانند پوشش و لباس گرم و امکان تغذیه با غذای خشک، در کنار آگاهی بخشی های عمومی همراه با حمایت های هدفمند و غیرآسیب زا، می توانند اندکی از میزان محرومیت‌های شدید این قشر آسیب پذیر بکاهند و جامعه شهری بیرجند را که همواره به مهر و مهربانی و عطوفت زبان زد هستند، در مسیر لذت بردن از مواهب شهرنشینی، کمک و مساعدت نمایند.

نسرین کاری

انتهای پیام/ ۱۰۷