موزه سیاسی خراسان‌جنوبی تاسیس می‌شود

به گزارش “پیام خاوران“ ارگ کلاه فرنگی بیرجند به عنوان دارالحکومه محل حکمرانی امیر معصوم خان در اواخر دوره زندیه احداث شده است. این بنا از نظر فرم معماری با دیگر بناهای تاریخی موجود در شهر بیرجند تفاوت‌های بسیاری دارد.

ساختمان بنا در شش اشکوب احداث شده که دو اشکوب آن دارای فضا و بقیه اشکوب‌ها برای تکمیل فرم بیرونی آن بر روی گنبد حوض‌خانه ساخته شده‌اند.

بخش همکف آن از یک پلان مربع شکل با اتاق‌های متعدد تشکیل شده و در این طبقه چهار هشتی به شکل قرینه وجود دارد که اصلی ترین بخش ساختمان یعنی حوض‌خانه در آن قرار دارد. حوض‌خانه دارای پلان هشت ضلعی است که طاق نما و سکوهایی آن را احاطه کرده است. یک حوض در وسط و گنبد با تزئینات مقرنس، رسمی بندی و کار بندهای زیبا شکوهی به آن افزوده است.

طبقه دوم آن دارای یک هشت ضلعی است که چند اتاق دارد و بخش‌های فوقانی تنها جنبه سمبلیک و زیبایی دارد که در آن پنجره‌های کوچک و کم عرض برای تأمین نور حوض‌خانه تعبیه شده که به کلاه فرنگی موسوم است.

بخش محوطه و باغ این مجموعه، بر اساس اسناد قدیمی به شکل چهار باغ بوده که به دلیل تغییراتی که در آن به وجود آمده شکل اصلی خود را از دست داده است.

این بنای با ارزش تاریخی که از بناهای شاخص بیرجند است در خیابان شهید مطهری بیرجند با مساحت ۶۷۷ متر مربع به شکل زیگورات ساخته شده است که در سال‌های گذشته همواره از بخشی از این بنا به عنوان استانداری و فرمانداری استفاده می‌شد و با وجود همه وعده‌های داده شده توسط استانداران سابق برای آزاد سازی ارگ و یا حداقل جدا کردن این بنا از ساختمان فرمانداری با فنس کشی، همچنان در حصاری است که مسافران و گردشگران در همه فصول سال به راحتی نمی‌توانند از آن بازدید کنند و این موضوع سبب گلایه مردم بیرجند شده است.

ارگ کلاه فرنگی در حصار دیوار

فاطمه جمالی یکی از شهروندان بیرجندی که دانشجوی رشته مرمت و بناهای تاریخی است در گفتگو با خبرنگار ما گفت: ارگ کلاه فرنگی بیرجند یک مکان تاریخی با قدمت چند صد ساله برای شهر بیرجند بسیار با ارزش است اما این مکان همیشه در حصار دیوار بوده است و مردم شهر بیرجند حتی برای یک بار هم نتوانسته اند این مکان را از نزدیک ببینند.

وی افزود: ارگ کلاه فرنگی با توجه به کاربری اداری آن در سال‌های گذشته و حتی استفاده از بخشی از این بنا برای اسکان سربازان محافظ فرمانداری خسارت‌هایی به آن وارد شود که برای جبران آن باید فکر اساسی شود.

این شهروند بیرجندی خاطرنشان کرد: لازم است برای جلوگیری از خسارت‌هایی که تاکنون به این ارگ وارد شده است و برای فراهم شدن زمینه‌های گردشگری بیرجند این مکان برای بازدید عموم فراهم شود.

جمالی یادآورشد: اگر این مکان‌های باارزش در انحصار دیوارها باشد نه تنها به فراموشی سپرده شده بلکه دچار فرسودگی می‌شود و کم کم ارزش خود را از دست می دهد.

زینب زمین کشت یکی از شهروندان بیرجندی می گوید: ارگ کلاه فرنگی بیرجند که یک مکان بسیار با ارزش تاریخی است باید هرچه سریعتر برای بازدید عموم فراهم شود.

وی خاطرنشان کرد: مردم خراسان‌جنوبی و بیرجند حق دارند به راحتی در مکان‌های تاریخی رفت و آمد کنند و این مکان‌ها را به دیگر افرادی که به این شهر مراجعه می‌کنند معرفی شود.

به فراموشی سپرده شدن بناهای تاریخی در حصار

این شهروند بیرجندی افزود: در حصار بودن بناهای تاریخی سبب می شود تا کم کم این بناها و تاریخ این کشور به فراموشی سپرده شود.

زمین کشت یادآورشد: بازگشایی بناهای تاریخی در بیرجند از جمله ارگ کلاه فرنگی و باغ عمارت رحیم آباد از خواسته های مهم مردم است که باید مسئولان به این مطالبات توجه کنند.

علی رغم اینکه در ماه‌های انتهایی سال ۱۴۰۰ معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی در جلسه بررسی نحوه مدیریت و بهره برداری از ارگ کلاه فرنگی بیرجند، گفت: پیرو دستور استاندار، تحویل، بهره برداری و مدیریت ارگ کلاه فرنگی به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی واگذار می‌شود.

با گذشت یک سال از دستور معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار هنوز این امر برای مردم استان محقق نشده است.

ارگ کلاه فرنگی در حال جداسازی از ساختمان فرمانداری

علی فاضلی فرد فرمانداربیرجند در گفتگو با خبرنگار ما اظهارکرد: طبق دستوری که آقای استاندار داده‌اند و براساس توافقی که با میراث فرهنگی داشتیم اعتباراتی هزینه کردیم و دیوار جداکننده‌ای با نرده کشیدیم كل این دیوار با در و انباری همه را در اختیار میراث فرهنگی قرار داديم تا برای بازدید عموم فراهم شود.

تاسیس موزه سیاسی خراسان‌جنوبی

وی خاطرنشان كرد: بنا بر اعلام سازمان میراث فرهنگی خراسان‌جنوبی قرار است ارگ کلاه فرنگی تبدیل به موزه سیاسی استان شود که در معرض دید عموم مردم باشد برای این کار مکاتباتی با دستگاه‌های استان صورت گرفته است که هر کس مستنداتی در ارتباط با تاریخ سیاسی استان داشته باشد در اختیار میراث فرهنگی بگذارند تا موزه تاریخ سیاسی در ارگ کلاه فرنگی بیرجند تاسیس شود.

فرمانداربیرجند ضمن اشاره به نورپردازی برای ارگ کلاه فرنگی، گفت: یک سری تمهیداتی نیز برای نورپردازی انجام شده است.

ارگ کلاه فرنگی برای بازگشایی در اختیار میراث فرهنگی است

فاضلی فرد با بیان این‌که فرمانداری نیز اعتباراتی در خصوص دیوار جداکننده هزینه کرده است، گفت: این ارگ کلاه فرنگی اکنون در اختیار ما نیست؛ ما انبارهای خودمان را نیز خالی کرده و دراختیار میراث فرهنگی قرار داده ایم.

وی با بیان این‌که برای جداسازی دیوارجداکننده با نرده  ۳۰۰ میلیون تومان به میراث فرهنگی پرداخت کرده ایم، افزود: هم چنین ۵۰۰ میلیون تومان هم بابت نورپردازی بنا ارگ کلاه فرنگی نیز پرداخت کرده ایم.

هادی شاهوری مدیرکل میراث فرهنگی خراسان‌جنوبی اظهارکرد: یکی از مطالبه‌های دستوری آقای استاندار جداسازی مجموعه ارگ کلاه فرنگی از محوطه فرمانداری بیرجند است که درصدد هستیم از محل درِ مستقل ارگ مورد استقبال قراربگیرد.

بهره‌گیری از مستندات سیاسی خراسان‌جنوبی

وی از تبدیل شدن ارگ کلاه فرنگی به موزه سیاسی خبرداد و گفت: رایزنی‌هایی با دستگاه های مختلف استان صورت گرفته است تا مستندات سیاسی استان در این موزه نگه داری و مورد بازدید عموم قرار بگیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی خراسان‌جنوبی خاطرنشان‌کرد: موزه ضوابط دارد و سعی می‌کنیم در این موزه به عنوان یک مجموعه از آثار سیاسی استان باشد و در این زمینه  پیگیری‌هایی با تهران و استان صورت گرفته است.

شاهوردی ادامه داد: سعی می‌کنیم مستندات موجود در وزارت خانه را جمع آوری کنیم و  فراخوان به مردم و دستگاه های اجرایی بدهیم که مستندات سیاسی استان را به رسم امانت در اختیار ما قرار بدهند یا اینکه اصل مستند را به خودشان برگردانیم و به اسم خودشان در موزه به نمایش بگذاریم.

دستور استاندار در مرمت و بازگشایی ارگ کلاه فرنگی

وی بیان کرد: ۴۰۰ میلیون تومان برای جداسازی محوطه و ۳۷۰ برای روشنایی ارگ کلاه فرنگی هزینه کرده ایم که این اعتبارات با دستور ویژه استاندار صورت گرفته است.

وی گفت: برای مرمت ارگ کلاه فرنگی از اعتبارات استانی هزینه شده است و جداسازی ارگ کلاه فرنگی از ساختمان اداری فرمانداری با نگاه خاص و ویژه‌ای دارد صورت می گیرد و برای تجهیز موزه سعی کرده ایم از اعتبارات استانی و دستور ویژه استاندار هزینه کنیم.

خراسان جنوبی در حال حاضر ۹۷۸ اثر تاریخی، ناملموس و طبیعی در فهرست میراث ملی دارد و دارای چهار اثر ثبت جهانی است که یکی از آنها عمارت و باغ اکبریه بیرجند است.

بسیاری از مسافران و گردشگران، مرکز این استان را به ۲ اثر تاریخی باغ اکبریه و ارگ کلاه فرنگی می‌شناسند.

منبع: خاورستان

انتهای پیام/ ۱۰۲