به گزارش “پیام خاوران” جواد نخعی امروز در کارگروه سازگاری با کمآبی خراسان جنوبی اظهار کرد: امسال سال خوبی از نظر بارشها نبود و میزان بارندگی در استان با کاهش ۴۴ درصدی به ۷.۹ میلیمتر رسید. در این میان شهرستان طبس با ۲۹ میلیمتر کمترین و ایستگاه زیرکوه با ۱۱۶.۳ میلیمتر بیشترین بارش را ثبت کردهاند. در بیرجند نیز تنها ۷۶.۲ میلیمتر بارش گزارش شد که نشاندهنده کاهش ۵۰ درصدی نسبت به سال گذشته است.
وی افزود: بیشترین کاهش بارندگی در شهرستان طبس با ۶۲ درصد بوده و در برخی دیگر از مناطق نیز کاهش ۶۱ درصدی ثبت شده است. در مجموع، میانگین بارش در سطح استان ۷۳.۴ میلیمتر گزارش شد که نسبت به دوره بلندمدت ۳۴ درصد و نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد کمتر است.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی بیان کرد: در سال زراعی جاری تنها ۶۶.۴ درصد از نیاز آبی از محل بارشها تأمین شده است. بر اساس آمار، بارشهای استان در دو دهه اخیر نسبت به ۲۰ سال قبل حدود ۲۵ درصد کاهش یافته است.
نخعی با اشاره به وضعیت دمایی استان گفت: میانگین دمای سال زراعی جاری ۲۱.۴ درجه سانتیگراد بوده که هرچند نسبت به سال گذشته اندکی کاهش داشته، اما در مقایسه با بلندمدت روند افزایشی دارد.
وی اضافه کرد: هماکنون ۹۶.۸ درصد از مساحت خراسان جنوبی درگیر خشکسالی شدید و بسیار شدید است؛ بیشترین خشکسالی در شهرستان بیرجند با ۹۲ درصد شدت ثبت شده و تنها در بخشی از فردوس و مناطق غربی استان خشکسالی خفیف مشاهده میشود.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی درباره پیشبینیهای فصلی اظهار کرد: بر اساس الگوهای اقلیمی، از مهر تا نیمه آبان شرایط دمایی نرمال خواهد بود و بارشها نیز در محدوده نزدیک به نرمال قرار دارد، اما از نیمه دوم آبان تا بهمنماه بارشها کمتر از حد نرمال پیشبینی میشود. طبق نقشههای بارش هفتگی، طی چهار هفته آینده بارش استان حدود ۱۰ میلیمتر کمتر از حد نرمال خواهد بود.
وی با بیان اینکه میانگین بارش نرمال پاییز در استان ۱۸.۹ میلیمتر است، گفت: میانگین بارندگی کشور در سال زراعی جاری ۲۳۰ میلیمتر بوده که با ۴۰ درصد کاهش نسبت به شرایط نرمال سپری شده است. در خراسان جنوبی نیز بارشها در سال زراعی گذشته به ۲۳۴ میلیمتر رسیده بود.
نخعی تأکید کرد: با توجه به قرار گرفتن استان در اقلیم خشک و نیمهخشک و تداوم روند کاهشی بارشها، مدیریت منابع آب و اجرای سیاستهای سازگاری با کمآبی بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد.
ضرورت تبدیل مصرف بهینه آب به یک فرهنگ عمومی
سید محمدرضا هاشمی، استاندار خراسان جنوبی امروز در نشست شورای سازگاری با کمآبی گفت: استان در شرایط “بحران در بحران” قرار دارد، چرا که میزان بارندگیها ۴۳ درصد کمتر از میانگین کشوری است. این وضعیت بار مسئولیت مسئولان را سنگینتر کرده و نیازمند همراهی و صبوری مردم است.
وی با بیان اینکه ۸۸ درصد آب مصرفی استان در بخش کشاورزی و ۳ درصد در صنعت استفاده میشود افزود: امسال با تلاشهای وزارت نیرو و جهاد کشاورزی اعتبارات ملی در حوزه آب افزایش یافته، اما این کافی نیست و باید با مدیریت صحیح، مصارف بهینه شوند.
جداسازی آب شرب از مصارف غیرضروری همچون فضای سبز ضروری است
هاشمی تأکید کرد: مصرف بهینه آب باید به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود از این رو کمیته مدیریت مصرف در بخشهای کشاورزی، صنعت و شرب در استان تشکیل خواهد شد. جداسازی آب شرب از مصارف غیرضروری همچون فضای سبز ضروری است و نباید حتی یک لیتر آب شرب برای آبیاری فضای سبز استفاده شود.
استاندار خراسان جنوبی با اشاره به لزوم احیای قنوات گفت: گاهی با یک میلیارد تومان میتوان یک قنات را احیا کرد، در حالی که برای طرحهای انتقال آب دهها میلیارد هزینه میشود. اگر کارشناسان تشخیص دهند، اولویت با قنوات خواهد بود، چرا که ماندگاری جمعیت در روستاها وابسته به آن است.
وی با بیان اینکه مدیریت انشعابات غیرمجاز و مصارف پرهدررفت باید در اولویت باشد، تصریح کرد: بخشی از راهکارها شامل توسعه گلخانهها، استفاده از سامانههای نوین آبیاری، احداث استخرهای ذخیره و بهرهگیری از ظرفیت دانشگاهها و مراکز علمی برای ارائه راهکارهای عملی است.
هاشمی خاطرنشان کرد: برای مدیریت بحران باید فرهنگسازی از مدارس و دانشگاهها آغاز شود و رسانهها، تریبونهای نماز جمعه و جماعت و شبکههای اجتماعی به ترویج فرهنگ مصرف بهینه بپردازند. امروز اگر جلوی برداشتهای غیرمجاز از سفرههای آب زیرزمینی گرفته نشود و اصلاح الگوی مصرف در کشاورزی و صنعت جدی نگیریم، با بحران شدیدتر روبهرو خواهیم شد.
استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه از ظرفیت مردم در هدایت روانآبها نیز باید استفاده شود گفت: اگر آب بارندگیها بهدرستی مدیریت شود میتواند همانند یک سد طبیعی در دشتها عمل کند.
وی با تأکید بر ضرورت هوشیاری دستگاهها افزود: باید مراقب باشیم دغدغه و نگرانی مردم بیشتر نشود و در عین حال برنامههای مدیریت مصرف را با جدیت پیگیری کنیم.
۱۴ محدوده خراسان جنوبی در وضعیت بحرانی آب قرار دارد
عباس سارانی مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی امروز در نشست کارگروه سازگاری با کمآبی استان گفت: با توجه به تداوم خشکسالی و افت شدید منابع زیرزمینی، تولید منابع آبی جدید امکانپذیر نیست و تنها با مدیریت مصرف و افزایش بهرهوری میتوان استان را از بحران عبور داد. سال گذشته ۴۰ درصد کاهش بارندگی داشتیم و به دنبال آن، افت کسری مخزن و کاهش بیش از ۷۰ درصدی سطح آب در بسیاری از منابع زیرزمینی گزارش شده است. بر همین اساس، در حال حاضر از ۳۵ محدوده مطالعاتی استان، ۱۴ محدوده ممنوعه بحرانی، ۱۲ محدوده ممنوعه و تنها ۹ محدوده دارای پتانسیل بهرهبرداری هستند.
وی با اشاره به برنامه هفتساله سازگاری با کمآبی گفت: سال گذشته ۱۰ درصد و امسال ۶ درصد از مصارف کاهش یافته و طبق هدفگذاری باید این روند ادامه یابد تا نمودار ناترازی آب کوچکتر شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی بیان کرد: سه مأموریت اصلی برای کاهش ناترازی منابع آب شامل توسعه گلخانهها، اجرای آبیاری هوشمند در بخش کشاورزی و اصلاح شبکههای توزیع آب است. در بخش کشاورزی، عملیات کاهش ۶ درصدی مصرف در حال انجام است که با سیستمهای هوشمند مصرف و قطع و وصل کنترل میشود.
سارانی با تأکید بر اقدامات فوری در حوزه مدیریت مصرف افزود: در حوزه شهری، محدودیتهایی برای مصارف غیرضروری از جمله استخرها اعمال شده و شهرداریها نیز در بخش فضای سبز با حذف چمن و جایگزینی گونههای کمآببر عملکرد قابل قبولی داشتهاند.
وی گفت: در بخش زیرساختی نیز اصلاح شبکههای فرسوده آب و اجرای پروژههای مدیریت بحران در دستور کار قرار دارد که بخشی از اعتبارات آن تأمین شده است. تاکنون در چارچوب برنامه سازگاری با کمآبی تا سال ۱۴۰۵ حدود ۱۷۵ میلیون مترمکعب صرفهجویی محقق شده است، هرچند نسبت به اهداف تعیینشده هنوز حدود ۲۵ درصد عقبماندگی وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان جنوبی تأکید کرد: با توجه به ادامه خشکسالی و محدودیت منابع، هیچ منبع آبی جدیدی قابل تخصیص نیست و همه دستگاهها باید با مدیریت مصرف، اصلاح شبکهها و تغییر الگوی کشت، برنامههای خود را با شرایط موجود منطبق کنند.
پایان آبیاری فضای سبز با آب شرب در خراسان جنوبی/کاشت گونههای کمآببر
نفیسه نخعی مدیرکل امور شهری استانداری خراسان جنوبی در جلسه کارگروه مدیریت منابع آب اظهار کرد: امیدواریم تا پایان سال جاری موضوع جداسازی کامل شبکه آبیاری فضای سبز از آب شرب در سطح استان نهایی شود.
وی افزود: در زمینه ذخیره و انتقال آب جدید، اقدامات بسیار خوبی در اکثر شهرهای استان با همکاری شرکت آب و فاضلاب انجام شده و این اقدامات مکمل طرح جداسازی شبکههای آبیاری خواهد بود.
مدیرکل امور شهری استانداری خراسان جنوبی با اشاره به تغییر الگوی کاشت فضای سبز خاطرنشان کرد: در رابطه با استفاده از گونههای سازگار با کمآبی، هم شهرداریها و هم دستگاههای مرتبط اقدامات خوبی انجام دادهاند؛ بهگونهای که حذف چمن در بسیاری از شهرها به حد عملیاتی رسیده و گونههایی جایگزین شدهاند که مصرف آب بسیار کمی دارند. هدف ما این است که با حداقل مصرف آب، شهرداریها بتوانند فضای سبز شهری را با نمایی زیبا و در شأن مردم استان طراحی و نگهداری کنند.
وی گفت: برای تکمیل این طرح، برنامهریزی لازم صورت گرفته و بخش زیادی از شبکههای داخلی آبیاری نیز تا پایان سال اجرا خواهد شد. در حال حاضر، آبیاری فضای سبز شهرداریها همچنان از آب خام انجام میشود، اما تکمیل شبکههای داخلی و اجرای جداسازی کامل در دستور کار قرار دارد. جزئیات و گزارش تکمیلی اقدامات در این زمینه در جلسه آینده کارگروه ارائه خواهد شد.
توقف واگذاریهای جدید آب در خراسان جنوبی
سیدمحمود هاشمیزاده رئیس هیئت مدیره اتاق اصناف کشاورزی خراسان جنوبی امروز در نشست بررسی وضعیت آب و کشاورزی استان اظهار کرد: در راستای سیاستهای تعادلبخشی منابع آبی، پیشنهاد شده که هیچگونه تخصیص و واگذاری جدید آب به بخشهای مختلف، بهویژه کشاورزی انجام نشود.
وی افزود: در حال حاضر تفاهمنامهای بین نظام صنفی شهرستانها و مجریان طرح در دست اجراست که بر اساس آن، بازار آب میتواند بهعنوان یک بستر مطمئن برای پاسخ به نیاز متقاضیان عمل کند؛ به این معنا که هر فردی که نیازمند استفاده از آب باشد، از طریق خرید حقابه در بازار آب میتواند مشکل خود را حل کند.
رئیس هیئت مدیره اتاق اصناف کشاورزی خراسان جنوبی تصریح کرد: این رویکرد باعث میشود انگیزهای برای تقاضاهای غیرضروری وجود نداشته باشد و تخصیصها در راستای اهداف مدیریت مصرف و تعادلبخشی منابع آبی قرار گیرد.
هاشمیزاده ادامه داد: متأسفانه با وجود اینکه کشاورزان با وجود مشکلات مالی شدید، مبالغ قابل توجهی بابت این طرحها پرداخت کردهاند، اما این وجوه مستقیماً به خزانه واریز شده و در بسیاری موارد سهم استان از این اعتبارات هزینه نشده است؛ در حالی که قانون به صراحت تأکید دارد مبالغ دریافتی باید در همان استان برای اجرای برنامههای تعادلبخشی هزینه شود.
وی با بیان اینکه هزینهکرد این اعتبارات در داخل استان، شرط تحقق اهداف برنامههای تعادلبخشی است، گفت: اگر قرار باشد این مبالغ به مصرف استان نرسد و پروژهای اجرا نشود، منطقی نیست که کشاورزان همچنان تحت فشار مالی پرداختها قرار گیرند.
رئیس هیئت مدیره اتاق اصناف کشاورزی خراسان جنوبی تأکید کرد: استفاده از ظرفیت اتاق اصناف کشاورزی ایران و مجمع نمایندگان استان میتواند به پیگیری این موضوع در سطح ملی کمک کند. انتظار ما این است که استانداری و سایر دستگاههای اجرایی نیز این مطالبه قانونی کشاورزان را با جدیت دنبال کنند.
اجرای طرحهای کشاورزی با هدف صرفهجویی ۱۲۵ میلیون مترمکعب آب
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در این جلسه گفت: مجموعه طرحهای اجراشده و در دست اقدام در حوزه کشاورزی استان با هدف مدیریت منابع آبی، در مجموع ۱۲۵ میلیون مترمکعب صرفهجویی به همراه خواهد داشت.
اکبر محمدی اظهار کرد: یکی از مهمترین طرحها، اصلاح و نوسازی ۴۸۰۰ هکتار باغ است که ۲۱ میلیون مترمکعب صرفهجویی در مصرف آب به دنبال خواهد داشت. اجرای سیستمهای نوین آبیاری در سطح ۱۴ هزار هکتار از اراضی نیز تاکنون ۴۵ میلیون مترمکعب صرفهجویی ایجاد کرده و در دستور کار توسعه بیشتر قرار دارد. اجرای کشاورزی حفاظتی، احداث سایبان، و اصلاح الگوی کشت محصولات از دیگر اقدامات مهم در این حوزه است.
مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با تأکید بر لزوم حرکت به سمت کشت محصولات کمآببر گفت: این اقدامات علاوه بر کاهش سطح زیرکشت محصولات پرمصرف، حدود ۴۸ میلیون مترمکعب صرفهجویی به همراه خواهد داشت.
محمدی خاطرنشان کرد: برنامههای ارائهشده در مجموع تا پایان دوره پیشبینیشده، منجر به ۱۲۵ میلیون مترمکعب صرفهجویی در منابع آبی استان خواهد شد که نقش مهمی در مدیریت بحران آب دارد.
لزوم بازنگری و هدفمندتر شدن برنامه سازگاری با کمآبی/هشدار درباره توسعه صنایع پرآب در خراسان جنوبی
حسین خزیمهنژاد، عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند و نماینده دانشگاه در کارگروه سازگاری با کمآبی استان اظهار کرد: ابلاغیه وزارت نیرو به استانها بر این نکته تأکید دارد که برنامهها باید در جهت رفع ناترازی آب اصلاح و هدفمند شوند و خوشبختانه در جلسات اخیر، اقدامات علمی خوبی از سوی جهاد کشاورزی ارائه شده است.
وی افزود: با وجود برنامههای علمی جهاد کشاورزی، متأسفانه آنچه در زمینه بهرهوری آب انتظار میرود بهطور کامل رعایت نمیشود و این موضوع باید در دستور کار قرار گیرد. تجربه نشان داده که در برخی پروژهها مدیریت اعتباری بهخوبی انجام نشده و همین امر موجب کاهش کارایی اقدامات در دو یا سه سال پس از اجرا شده است.
خزیمهنژاد تصریح کرد: یکی از نکات کلیدی، استفاده از ظرفیت مردم محلی در احیای سازههای آبخیزداری است؛ چرا که بارشهای اخیر عمدتاً بهصورت کوتاهمدت و با شدت بالا رخ میدهد و بدون مدیریت صحیح میتواند به سیلاب تبدیل شود. ایجاد مخازن ذخیره و بهرهبرداری صحیح از این بارشها ضرورت دارد.
عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند با اشاره به تکلیف برنامه سازگاری با کمآبی گفت: جهاد کشاورزی موظف به صرفهجویی و کاهش برداشت است تا به عدد ۵۶۰ میلیون مترمکعب برسیم، اما در بخش صنعت و فاضلاب، افزایش مصرف پیشبینی شده که این موضوع روند اجرای برنامه را پیچیدهتر میکند.
خزیمهنژاد اضافه کرد: توسعه مبتنی بر منابع پایدار باید در اولویت قرار گیرد، در حالی که برخی صنایع پرآب در استان در حال پیگیری مجوز هستند. این صنایع با وجود نیاز استان به توسعه، با محدودیت جدی منابع آبی در تضاد قرار دارند و لازم است الزاماتی برای تأمین آب پایدار آنها در نظر گرفته شود.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به کاهش بارندگی نسبت به سال گذشته و استمرار شرایط خشکسالی، هرگونه توسعه اقتصادی باید همراه با ملاحظات زیستمحیطی و منابع آب باشد تا تعادل بین منابع و مصارف حفظ شود.
انتهای پیام/ ۱۰۲
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰