هشدار استخدامی؛ این نشانه‌ها را دیدید، فرار کنید!

به گزارش “پیام خاوران” ، «از زحمات شما سپاسگزاریم. همکاری ما به پایان رسیده است» همین! نه دستمزدی به حسابتان واریز شده، نه سندی دارید که بتوانید با آن حق خود را پیگیری کنید. انگار یک‌باره زمین زیر پایتان خالی شده است. این حس برای برخی آشناست؛ روزی با امید و انگیزه به سر کار می‌روید و روزی دیگر، بدون هیچ توضیحی، بیکار می‌شوید و باید از نو شروع کنید؛ اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود.

بسیاری نه‌تنها شغل خود را از دست می‌دهند، بلکه از حقوق قانونی خود نیز محروم می‌مانند. چون در آغاز همکاری، به نکات کلیدی قرارداد توجه نکرده‌اند و حالا در موقعیتی دشوار گرفتار شده‌اند، بدون آنکه قانون از آن‌ها پشتیبانی کند.

این گزارش به شما کمک می‌کند تا دیدتان نسبت به آگهی‌های استخدام روشن شود، اینکه به چه نکاتی باید دقت کنید تا فریب نخورید. نشانه‌های شرکت‌های غیرمعتبر و ترفندهایی که ممکن است با آن‌ها روبه‌رو شوید و در پایان نیز، راهکارهای ساده‌ای پیشنهاد می‌کنیم تا اگر روزی در چنین شرایط سختی گرفتار شدید، بتوانید خود را نجات دهید.

۸ راه شناسایی فریب شرکت‌ها

۱. اولین قدم برای شناخت شرکت، جست‌وجوی نام یا شماره ثبت آن در سامانه رسمی ثبت شرکت‌ها (www.ilenc.ir) است. اگر شرکتی ثبت نشده باشد، یعنی از نظر قانونی وجود ندارد و در صورت بروز مشکلاتی مثل اخراج یا پرداخت‌نشدن حقوق، هیچ‌جایی برای شکایت نخواهید داشت. همچنین دقت کنید شرکت تازه‌تأسیس نباشد و سابقه مدیرانش در فضای وب یا شبکه‌های اجتماعی پیدا شود. نبود این نشانه‌ها هشداری جدی است.

۲. یکی از فریب‌های رایج، وعده‌های درآمد نجومی و غیرواقعی است. عبارت‌هایی مثل «ماهی ۳۰ تا ۵۰ میلیون بدون سابقه»، یا «درآمد دست خودته، سقف نداره» معمولاً نشانه شرکت‌های هرمی یا پلتفرم‌هایی هستند که قرارداد رسمی ندارند و نمی‌توان به آن‌ها اعتماد کرد. همچنین باید مراقب باشید که وظایف و جایگاه شغلی شما مبهم نباشد؛ عباراتی مانند «حالا ببینیم چی ازت برمیاد» یا «امروز بازاریاب، فردا گرافیست» فقط باعث سردرگمی و بی‌مسئولیتی شرکت می‌شود.

۳. قبل از شروع کار، هیچ شرکتی حق ندارد از شما پولی بابت آموزش، ثبت‌نام یا اجاره تجهیزات بگیرد. اگر چنین درخواستی داشتند، بدانید این پوششی برای کلاهبرداری است و برخلاف قانون کار است.

۴. قرارداد شما باید شفاف، کتبی، دو نسخه و شامل جزئیاتی مثل مبلغ دستمزد، تاریخ شروع، موضوع شغل و شرایط بیمه باشد. مراقب قراردادهای سفیدامضا یا وعده‌هایی مانند «تو فقط این برگه را امضا کن، بعداً تنظیمش می‌کنیم» باشید؛ چون امضای سفید مجوز سوءاستفاده است و ممکن است علیه شما به کار رود. حتی قراردادهای رسمی ممکن است با تغییر عنوان شغلی یا بندهای غیرقانونی، حقوق شما را تضییع کنند. برای مثال، قراردادی که شما را موظف به اضافه‌کاری بدون سقف کند یا جمله‌ای که می‌گوید «با پرداخت حقوق ماهانه همه مطالبات پایان کار تسویه شده است» کاملاً ناعادلانه و باطل است.

۵. در بسیاری از شرکت‌ها خبری از فیش حقوقی یا سند پرداخت نیست و حقوق به صورت نقدی داده می‌شود. این یعنی اگر اختلافی پیش آمد، مدرکی برای اثبات حقوق خود ندارید. همچنین پرداخت حقوق از طریق کارت‌های دیگران و نه به حساب شخصی، روش دیگری برای پنهان‌کاری است که در صورت شکایت کارگر را به دردسر می‌اندازد.

۶. بیمه یکی دیگر از مواردی است که اغلب شرکت‌های فریبکار از آن فرار می‌کنند. جملاتی مثل «فعلاً بیمه نمی‌زنیم، اول خودتو ثابت کن» یا «تو با شرکت دیگری کار می‌کنی، ما مسئولیتی نداریم» پوششی برای شانه خالی کردن از مسئولیت قانونی است. طبق قانون کار، بیمه باید از همان روز اول انجام شود و کارگر حق دارد این موضوع را پیگیری کند.

۷. اگر در برابر اعتراض‌ها یا پرسش‌های شما برخورد تحقیرآمیز یا تهدیدآمیز دیدید، این نشانه دیگری از فریب و سوءاستفاده است. جملاتی مانند «اگه نمی‌خوای، خیلی راحت جای تو رو پر می‌کنیم» یا «زیاد سوال نپرس» برای وادار کردن شما به سکوت طراحی شده‌اند.

۸. در زمان قطع همکاری، مراقب باشید که علت ترک کار شما به اشتباه یا عمد به صورت استعفا ثبت نشود، چون این موضوع شما را از دریافت بیمه بیکاری محروم می‌کند. همچنین از امضای برگه‌های رضایت‌نامه سفید بدون دریافت کامل حقوق و مستندات خودداری کنید؛ این امضاها می‌تواند مانع پیگیری حقوق قانونی شما در آینده شود.

راهکارهای مقابله با کلاهبرداری‌های کاری

اگر در دام چنین شرکت‌هایی افتادید، اقدامات زیر می‌تواند به شما کمک کند:

شواهد جمع‌آوری کنید: پیامک‌ها، اسکرین‌شات‌ها، فایل‌های صوتی و حتی عکس از محل کار می‌توانند در روند شکایت به شما کمک کنند.

شکایت خود را ثبت کنید: اگر قرارداد کتبی ندارید، با دو شاهد می‌توانید در اداره کار شکایت کنید. همچنین تأمین اجتماعی می‌تواند در پیگیری بیمه‌نکردن به شما کمک کند.

ثبت شکایت آنلاین: از طریق https://prkar.mcls.gov.ir می‌توانید شکایت خود را ثبت کنید.

آمار و داده‌ها؛ از نخواندن قرارداد تا عدم ثبت بیمه

طبق گزارش‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی:

۳۰ درصد از کارگران ایرانی بدون خواندن دقیق قرارداد، آن را امضا می‌کنند.

۵۳ درصد از کارگران در زمان اخراج یا تغییر شرایط کاری، نتوانسته‌اند از حقوق خود دفاع کنند.

۲۸ درصد از شکایات تأمین اجتماعی مربوط به عدم ثبت بیمه بوده است.

در قرارداد کاری چه نکاتی باید رعایت شود؟

برای جلوگیری از فریب، لازم است که در زمان عقد قرارداد کاری، به نکات زیر توجه داشته باشید:

جزئیات دستمزد و شرایط پرداخت: مبلغ دقیق دستمزد و نحوه پرداخت باید به‌طور دقیق ذکر شود.

حق بیمه و تأمین اجتماعی: بیمه باید از روز اول ثبت شود و کارفرما موظف است بیمه شما را از همان ابتدا پوشش دهد.

دوره آزمایشی و حقوق کارآموزی: دوره آزمایشی باید با حقوق مشخص و مطابق با قوانین کار انجام شود.

ساعات کاری و اضافه‌کاری: ساعات کاری باید دقیقاً در قرارداد قید شده و شرایط اضافه‌کاری باید شفاف باشد.

حق مرخصی و تعطیلات: حق مرخصی طبق قانون باید در قرارداد ذکر شود.

تعهدات کارفرما: کارفرما موظف است مسئولیت‌های خود را به‌طور واضح ذکر کند.

شرایط فسخ قرارداد: شرایط فسخ قرارداد باید شفاف باشد تا کارگر از حقوق خود محروم نشود.

آدرس محل کار و نام کارفرما: آدرس و مشخصات کارفرما باید در قرارداد ذکر شود.

پیوست‌ها و تغییرات قرارداد: هر گونه تغییر در قرارداد باید با توافق طرفین و به‌صورت رسمی صورت گیرد.

انتهای پیام/ ۱۰۲