اشتغال 600 هزار نفردرصنعت زعفران ایران /خراسان جنوبی مقام دوم تولید زعفران در کشور

به گزارش پایگاه خبری “پیام خاوران ” رئیس شورای ملی زعفران ایران در ابتدای این نشست نقبی به آمارهای موجود در این بخش زد و گفت: ایران با دارا بودن ۱۰۸ هزار هکتار سطح زیر کشت و تولید بیش از ۳۷۵ تن زعفران در سال، بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول در جهان به شمار می‌آید.

محسن احتشام ادامه داد: از این میان، خراسان رضوی با دارا بودن ۸۴ هزار هکتار سطح زیر کشت و تولید بیش از ۲۹۰ تن زعفران و همچنین خراسان جنوبی با سطح زیر کشت ۱۵هزار و ۷۰۰ هکتاری و تولید ۵۴ تن، مقام‌های اول و دوم تولید کشور را به نام خود ثبت کرده‌اند. مجموع سهم ۲۰ استان دیگر نیز ۸ هزار و ۳۰۰ هکتار با تولید ۳۲ تن است.

از مجموع زعفران تولیدی حدود ۲۰ درصد در بازارهای داخلی مصرف و ۸۰ درصد باقیمانده جنبه صادراتی دارد.وی به آمارهای بخش صادرات اشاره داشت و گفت: در ۷ ماه اول سال جاری ۱۲۱ هزار و ۱۴۵ کیلوگرم زعفران به ارزش ۱۷۱ میلیون دلار از گمرکات استان صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال ۹۶ (۸۶هزار و ۹۲ کیلوگرم به ارزش۱۱۹ میلیون دلار) از نظر وزنی ۷/ ۴۰درصد و از نظر ارزشی ۵/ ۴۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. اما اقتصاد زعفران جمعا برای حدود ۱۲۰ هزار نفر در بخش‌های کاشت، داشت، برداشت و فرآوری اشتغال ایجاد کرده که اگر مجموع اعضای خانواده آنها را که اغلب در این بخش مشارکت دارند به این آمار بیفزاییم به جمعیتی ۶۰۰ هزار نفری می‌رسیم.

اگر از زعفران حمایت نشود، موج دیگری از مهاجرت روستاییان رخ می‌دهد

رئیس شورای  ملی زعفران در بخش دیگری از اظهارات خود این نکته را متذکر شد که «آب‌وهوای کویری و محدودیت شدید منابع آبی در این دو استان (همچنین استان‌هایی نظیر فارس، یزد، اصفهان و…) باعث شده تا زعفران یکی از گزینه‌های کشت سازگار با شرایط این مناطق باشد.»

وی تاکید کرد: از سویی باید توجه داشت که در صورت بروز هرگونه مشکل در تولید یا صادرات زعفران، شاهد موجی از مهاجرت روستاییان از این مناطق خواهیم بود.

احتشام با بیان اینکه، شورای ملی زعفران در مدت فعالیت خود همواره در تلاش بوده تا نظرات و دغدغه لایه‌های مختلف دست‌اندرکاران این حوزه (از تولیدکننده تا صادرکننده و صنایع وابسته) را اخذ و منعکس کند، عنوان کرد: ازجمله اقدامات و پیگیری‌های این شورا می‌توان به افزایش میزان برداشت در هکتار در واحد (در واحد سطح از ۲/ ۳ کیلوگرم فعلی به ۸ تا ۱۰ کیلوگرم) اشاره کرد.

برگزاری برنامه‌های آموزشی برای بهبود کیفیت زعفران تولیدی، شناسنامه‌دار کردن زعفران و ایجاد بانک اطلاعاتی این محصول، پیگیری مکانیزه کردن مراحل تولید زعفران، همکاری و حمایت از فعالان بخش خصوصی صادرات این محصول(به‌منظور حفظ بازارهای ایجاد شده و توسعه بازارهای جدید) و… از دیگر اقدامات این شوراست.

وی بر ضرورت تنظیم برنامه‌ای برای تولید زعفران به‌منظور جلوگیری از کشت بی‌رویه آن در استان‌هایی که محدودیتی در تامین آب ندارند، تاکید کرد و گفت: درخواست ما استفاده از ظرفیت و تخصص شورای ملی زعفران ایران و سایر تشکل‌های مرتبط با زعفران در حوزه تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی است.

تامین تسهیلات ارزان‌قیمت در تمامی زنجیره‌های ارزش زعفران به‌خصوص در بخش صادرات، بررسی شرایط و اثرات عرضه زعفران در بورس کالا و امکانات بورسی برای این امر در سال جاری، ساماندهی و ضابطه‌مند کردن صادرات زعفران به‌منظور جلوگیری از کاهش بی‌رویه قیمت و عرضه زعفران بدون کیفیت و… بعضی دیگر از مطالبات فعالان این بخش از زبان احتشام بود.

رئیس اتاق بازرگانی بیرجند خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه پیاز زعفران طی مدت بهره‌برداری از مزرعه تکثیر و میزان پیاز در مدت ۵ تا ۶ سال به ۵/ ۳ تا ۴ برابر می‌رسد؛ به‌منظور حداکثر استفاده از منابع محدود آبی و افزایش میزان برداشت در هکتار نیاز به ایجاد واحدهای سورت، ضدعفونی و بسته‌بندی پیاز زعفران است. در حال حاضر بیش از ۱۲۰ هزار تن پیاز مازاد زعفران وجود دارد.

  و‌ظیفه‌ حفظ سهم ۹۵ درصدی ایران در تامین زعفران جهان

در بخش دیگری از این نشست، فرشید منوچهری دبیر شورای ملی زعفران به تشریح ساختار این تشکل و ظرفیت‌های آن پرداخت و گفت: شورای ملی زعفران ایران نهادی کشوری و غیردولتی است که در سال ۱۳۸۸، در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به ثبت رسیده و بر اساس مفاد اساسنامه و سند مأموریت خود وظیفه حفظ جایگاه ۹۵ درصدی زعفران ایران در تولید و تامین بازار جهانی و افزایش درآمد ارزی کشور، از طریق بهبود کیفیت و توسعه صادرات زعفران را دارد.

و‌ظیفه‌های دیگر این ساختار، حمایت از کشاورزان از طریق همکاری با وزارت جهاد کشاورزی در جهت افزایش میزان برداشت در هکتار و تدوین برنامه کشت زعفران کشور است.او ادامه داد: این شورا با تشکیل شش کمیته تخصصی تولید و کشاورزی، تحقیقات علمی، توزیع و فروش، صادرات، فرآوری و بسته‌بندی و تحقیقات و بازاریابی سعی بر آن داشته تا واقعیات پیدا و پنهان عرصه تولید و تجارت زعفران را جمع‌آوری و به گوش مسوولان ذی‌ربط برساند.

منوچهری به بخشی از پیگیری‌های مستمر شورای ملی زعفران اشاره کرد و گفت: اقدام در جهت اجرای کامل طرح درمانی به‌منظور افزایش میزان برداشت در هکتار، بهبود کیفیت و شناسنامه‌دار کردن زعفران ایران، پیگیری در جهت تثبیت قیمت، کاهش حضور و نفوذ دلالان و واسطه‌ها و بالاخره معرفی خواص و کاربردهای دارویی، غذایی و آرایشی و از همه مهم‌تر حفظ جایگاه ۹۵ درصدی زعفران ایران در تامین بازارهای جهان و… بخشی از این تلاش‌های پیگیرانه را شامل می‌شود.

  چالش پیمان‌سپاری ارزی برای صادرات زعفران

غلامرضا میری، نایب‌رئیس شورای ملی زعفران نیز در ادامه گفت: بر اساس آمار هفت‌ماهه گمرک، ۱۲۰ تن زعفران به بازارهای هدف صادر شد که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۰ درصد رشد داشت. در بحث ارزآوری این محصول نیز شاهد رشد ۳۴درصدی بودیم.

وی با اشاره به چالش‌های پیش روی صادرات این محصول بیان کرد: متاسفانه پیمان‌سپاری ارزی اثرات منفی در این بخش داشته است زیرا نرخ پایه صادرات زعفران در گمرک ۱۴۵۰دلار تعیین‌شده، این نرخ پیش‌تر نیز وجود داشت اما صرفا روی کاغذ بود اما حالا که به مرحله اجرا درآمده چالشی را رقم‌زده است. به این معنا که صادرکننده، زعفران را در ۴۷ کشوری که بازار هدف ما هستند؛ بین ۵۰۰ تا هزار دلار به فروش می‌رساند اما دولت، صادرکننده را موظف به پرداخت ۱۴۵۰ دلار در سامانه نیما کرده است.

این مساله ریسک بسیار بالایی دارد و عملا این روند باعث شده تا صادرکنندگان صاحب‌نام و قدیمی کنار بروند و جای آنها را صادرکنندگان بی‌نام‌ونشانی بگیرند که معلوم نیست ارز صادراتی را به کشور بازمی‌گردانند یا خیر و حتی بعضا از کارت‌های بازرگانی اجاره‌ای برای فعالیت‌های تجاری خود در این بخش بهره می‌گیرند.

او از پیگیری‌های شورای ملی زعفران و اتحادیه صادرکنندگان این محصول برای رفع مشکلات این بخش گفت و تاکید کرد: تاکنون موفق نشده‌ایم گره این مشکل را بگشاییم.

علی‌اصغر ایزدی، عضو هیات‌رئیسه شورای ملی زعفران نیز موضوع عرضه زعفران در بورس را پیش کشید و گفت: انبار بورس حجم پایینی دارد و حجم آن کفاف نیازهای این بخش را نمی‌دهد. همچنین مشکلاتی نیز در بخش عرضه به‌چشم می‌خورد که اگر همه آنها سامان بگیرند؛ کشاورز نیز به حق خود می‌رسد. او بر دغدغه‌های خود و دیگر همکارانش در موضوع بورس، نحوه عرضه در آن و ضرورت اصلاح و نظارت در این حوزه تاکید کرد و خواستار همراهی دستگاه‌های اجرایی در این عرصه شد.

امیر مسعود پژمان‌پور، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های روستایی خراسان‌رضوی نیز به این نکته اشاره کرد که «موضوع زعفران با معیشت کشاورزان خرده‌پا پیوند خورده است و باید موردتوجه قرار بگیرد. یک دغدغه ما حجم بالای عرضه در فصول برداشت این محصول است و باید سازوکاری پیش‌بینی شود تا عرضه در طول سال توزیع شود و این امر نوسانات قیمتی را نیز کنترل خواهد کرد.»

وی افزود: پارسال برای مرتفع کردن مشکلات، دو طرح خرید توافقی و بورس اجرا شد اما امسال مشکلات ما متوجه مدیریت بازار است و به‌‌رغم وجود تشکل‌های مختلف هنوز نتوانسته‌ایم در این بحث به راهکار کارآمدی برسیم. یکی از اقدامات موفق ما در سال گذشته در بحث زعفران، در حوزه بورس بود که باید این بخش را تقویت کرده و نهایتا نرخ پایه صادراتی برای بورس گذاشته شود.

تلاش برای ایجاد شهرک گیاهان دارویی و سوغات خراسان

علی شریعتی‌مقدم، رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق مشهد نیز در بخش دیگری از این نشست به اقدامات کمیسیون مذکور پرداخت و گفت: تلاش برای ایجاد شهرک گیاهان دارویی و سوغات خراسان یکی از این اقدامات است. مذاکراتی برای جانمایی آن مطرح‌شده که فرصت استثنایی را برای بخش کشاورزی و صنعت گردشگری ما ایجاد می‌کند تا ما بتوانیم از ظرفیت حضور سالانه ۲۵ تا ۳۰میلیون زائر در مشهد بهره بگیریم. او همچنین نسبت به خروج فله‌ای زعفران از کشور و از مسیر دلالان هشدار داد و خواستار ساماندهی این بخش شد و خاطرنشان کرد: ارتقای کیفی تولید زعفران، ساماندهی زنجیره ارزش، حمایت از بخش‌های مختلف این زنجیره و صنایع وابسته، رفع مشکلات صادراتی، تکمیل مطالعات ارزش‌افزوده و ارتقای بهره‌وری این محصول با ورود آن به بخش‌های غذایی، دارویی و آرایشی و… می‌تواند ما را به جایی برساند که ظرفیت صادرات زعفران را به ۲/ ۱ میلیارد دلار برسانیم.

توسعه زعفران را مدیون بخش صادرات هستیم

در ادامه، مجتبی مزروعی، رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی نیز با تاکید بر تلاش‌های نهاد متبوعش در حوزه زعفران گفت: زمانی تجارت زعفران با زیره قابل‌مقایسه نبود اما توسعه این بخش را مدیون توان حوزه صادراتی آن و تلاش تشکل‌های فعال در این عرصه هستیم. او تاکید کرد: هدف و تلاش ما ثبات در بازار زعفران است. قطعا باید ظرفیت بازارهای هدف نیز در برنامه‌ریزی‌های ما مدنظر قرار بگیرد. تلاش شورای ملی زعفران نیز باید این باشد که میان تجار رقابت منفی ایجاد نشود. عبدالله حاتمیان نماینده درگز و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: موانع تشکیل نشدن زنجیره ارزش در داخل را باید از طریق جلساتی با حضور نمایندگان استان و مسوولان دولتی حل‌وفصل کنیم. این یک ضرورت مهم است که باید هرچه سریع‌تر شکل عملیاتی پیدا کند.

زنجیره ارزش باید تکمیل شود تا از کشاورز خرد حمایت صورت بگیرد

علی‌اکبر مهرفرد، معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهادکشاورزی نیز که میهمان اعضای این نشست بود، توضیح داد: بر سر موضوع نرخ پایه صادراتی ۱۴۵۰ دلار برای زعفران؛ مذاکراتی با گمرک کشور داشتیم تا این قیمت را تعدیل کند. طبیعتا باید این موضوع تا به امروز حل‌وفصل می‌شد و در راستای حل این مشکل، مجددا بحث را پیگیری خواهیم کرد.

منبع :دنیای اقتصاد

انتهای پیام/