ببینید: نخل گردانی، آیین کهن عاشورایی در روستای رجنوک+ ویدئو

به گزارش “پیام خاوران“، دهم محرم، روزی تکرار نشدنی در تاریخ است که حماسه ای سراسر شور و ایثار را در دل دارد. اهمیت حماسه عاشورا بعد از گذشت بیش از هزاران سال، مسلمانان را در سراسر جهان به تکاپو می اندازد.

خراسان جنوبی از جمله استان هایی است که عاشورا در آن حال و هوای دیگری دارد. مردمان این دیار با آغاز محرم خودشان را برای مراسمی عظیم در روز عاشورا آماده می سازند و به شهر و روستاها جامه ماتم می پوشانند.

نخل گردانی از جمله آداب مرسوم عاشورا در شهرستان های خراسان جنوبی بوده که به معنای تشییع پیکر پاک سرور شهیدان در روز عاشورا است. مردم شهرستان هایی مانند خوسف، فردوس، بشرویه طبس درمیان در این روز در میدان بزرگ شهرستان جمع می شوند و دوشادوش یکدیگر به عزاداری سالار شهیدان می پردازند.

علم بندان و نخل گردانی از آیین های کهن عاشورایی است که در اکثر شهرها و روستاهای استان خراسان جنوبی اجرا می شود. نخل در لغت به معنی درخت خرما است و در اصطلاح حجله مانندی است که از چوب میسازند و روی آن را با شال های مختلف تزئین می کنند. روز عاشورا نخل ها را به شکل نمادین و به عنوان تابوت امام حسین (ع) به حرکت در می‌آورند. در روایات ذکر شده که امام حسین (ع) را روی شاخه های درخت خرما گذاشته و به محل دفنش بردند و شاید این کار مهمترین دلیل برای نامیدن نخل باشد. نخل گردانی در برخی شهرها و روستاهای مختلف استان اجرا میشود و نوع تزئین و تعداد آن فرق می کند. شکل ظاهری نخل ها به صورت یک جناغ قوسی شکل است. برخی نخل ها صدها کیلو وزن دارد. بستن نخل ها با مهار تمامی چوب های نخل و با مهارت خاص توسط نخل بند انجام می شود.

در این میان روستای رجنوک شهرستان درمیان نیز یکی از روستاهای خراسان جنوبی است که مراسم مختلفی را در ایام ماه محرم از جمله نخل گردانی را اجرا میکند. نخل برای هر شنوده ای یادآور درخت خرما است و در روایات و اعتقادات مردم نیز پیکر مقدس امام حسین(ع) بر روی شاخه ای از درخت خرما قرار گرفته و به محل دفن حمل شده است.

از دیگر تعاریف نخل، آرایشی است که بر تابوت مردگان می سازند و در فرهنگ نظام، نخل را اینگونه معرفی می کنند: نخل، تابوت بزرگ و بلندی است که بر آن خنجر، شمشیر و پارچه های قدیمی و چندین آیینه بسته شده و در روز عاشورا به عنوان تابوت امام حسین(ع) به حرکت در می آید.

آنچه که در این مراسم با عنوان نخل از آن یاد می شود، اتاقکی چوبی و حجیم است که به شکل مکعب مستطیل که بامی شیروانی دارد و در لغت نامه دهخدا چنین تعریفی برای آن آمده است: « نخل، حجله مانندی است که از چوب می سازند و با انواع شال های ابریشمین رنگارنگ و پارچه های قیمتی و آینه و چراغ آرایش می دهند و به گل و سبزه می آرایند و در روز عاشورا آن را به محلی که مراسم روضه خوانی برپاست، می برند. بزرگی و سنگینی این نخل ها گاهی چنان است که چند صد نفر مرد قوی آن را از زمین بر می دارند و بر دوش می گیرند و حمل می کنند.

نخل گردانی در رجنوک

یک پیر غلام حسینی در گفت و گو با خبرنگار ما بیان کرد: نخل گردانی در گذشته های دور در رجنوک اجرایی می شده و هم اکنون هم اجرا میشود.

امتحانی، با بیان اینکه چهارچوب نخل، دارای چوب بسیطی با کف بلند است، افزود: بر اساس کوچکی و بزرگی دارای هشت تا بیست تیرچه چوبه و الوار و چهار تا دوازده ستون چوبی بلند است.

این پیرغلام امام حسین با بیان اینکه هر کدام از عناصر به کاربرده شده در نخل دارای نمادی بود، گفت: پوشش سیاه نخل به عنوان سوگواری و ماتم بود.

وی بیان کرد: شمشیر و نیزه به معنای تیر و نیزه های وارد شده بر بدن امام حسین(ع)، پارچه های زینتی نخل به نشانه حجله قاسم بن حسن(ع)، زنگ های روی نخل به عنوان زنگ کاروان امام حسین(ع) و حمل کنندگان یا تشییع کنندگان بودند.

امتحانی، با اشاره به چگونگی این مراسم بیان کرد: در ظهر تاسوعا مراسم تعزیه خوانی اجرا میشود و سپس عصر روز تاسوعا نخل بلند میشود و توسط تعداد زیادی از مردان نخل را به دور حسینیه دور میدهند. این مراسم در ظهر عاشورا هم اجرا می شود و دسته عزاداری نخل را دوش به دوش حمل کرده و دور حسینیه دور میدهند و عده ای دیگر هم سینه زنان حسین حسین می گویند.

انتهای پیام/254