جایگاه از دست رفته استان در افغانستان

به گزارش پایگاه خبری “پیام خاوران”، یکی از اضلاع رونق اقتصادی خراسان جنوبی به دلیل قابلیت های وافر آن در زمینه های مختلف از جمله مرز، تولید محصولات خاص و مزیت داری مانند زرشک، زعفران و عناب و رکوردداری آن در ایران و جهان، وجود مواد معدنی ویژه، صنایع دستی منحصر به فرد مانند فرش دست باف و … است.

اما آن چه زمینه بهره مندی استان از ارزش افزوده این قابلیت های بی مثال را فراهم می کند فرآوری و بازاریابی آن است و به دلیل فرصت مرزی که به لحاظ همجواری با افغانستان برای خراسان جنوبی فراهم شده است می توان از بازار تشنه این کشور، بیشترین بهره و استفاده را برای رونق تجارت خارجی برد.

علاوه بر این، قابلیت های بی مانند خراسان جنوبی در زمینه های مختلف می تواند با ورود به بازارهای فرامنطقه ای به دیگر بازارهای جهانی هم صادر شود و در سبد مصرفی این کشورها قرار گیرد همان طور که فرش دست باف از گذشته های دور و زعفران، زرشک و عناب و مواد معدنی و سنگ ها از استان راهی این بازارها شده اما هنوز جای کار بسیار است و باید بیش از این ها برای بازاریابی آن تلاش شود.

سدهای صدور و ورود قابلیت های استان به بازارهای جهانی آن هم در سالی که با شعار رونق تولید نام‌گذاری شده است و همچنین راهکارهای متناسب در گفت و گویی با دست‌اندرکاران عرصه تجارت خارجی پیگیری شد.

صادرکنندگان بی رغبت

گفته های عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی بیرجند، حکایت از این دارد که آن چه مانع و سدی برای تجار و بازرگانان در مبادلات اقتصادی به حساب می آید به چالش های ملی و موضوع ارز و تعهدات ارزی برمی گردد که با باقی ماندن این چالش سر راه آن ها صادرکنندگان ملی رغبتی به صدور کالا ندارند یعنی در عمل صادراتی از کانال تجار و صادرکنندگان واقعی انجام نمی شود.

خامه زر می گوید: صادرات کمی که انجام می شود از کانال تجار غیر اصیل است که به دلیل داشتن کارت بازرگانی اقدام به این کار می کنند اما صادرکنندگان اصیل در این برهه به دلیل تعهدات ارزی و ریسک این کار، چندان اقدام به صدور کالا نمی کنند و تا زمانی که نرخ ارز و تفاوت های ارزی پا برجا باشد این چالش ها هم خواهد بود.

وی می افزاید: راهکار آن این است که دولت ممنوعیت هایی را که برای صدور کالاها ایجاد کرده است، رفع کند و اگر هم تشخیص می دهد با صدور یک کالا زمینه کمبود آن در بازار داخلی ایجاد می شود برای این که بازارهای خارجی را از دست ندهد می تواند صدور کالا را عوارضی کند.

وی، این پیشنهاد را به این دلیل مطرح می کند که برخی از واحدهای تولیدی بخشی از ظرفیت تولیدی خود را بر صدور آن پایه گذاری کرده اند و در همین زمینه در خراسان جنوبی واحدهای تولیدی مانند خوراک دام، سیمان و کاشی و سرامیک را می توان نام برد که بیش از نیمی از ظرفیت تولید را بر صدور آن به خارج از کشور قرار داده اند.

نداشتن ریسک صادرات

به گفته او، اعمال محدودیت های صادراتی و تعهدات ارزی سبب شده است تا صاحبان بیشتر این واحدهای تولیدی ترجیح دهند صادرات نداشته باشند و به جای این که بخواهند کالای تولیدی را صادر کنند آن را به خریداری که به کارخانه مراجعه کرده است بفروشند و به ارزش افزوده مورد نظر دست یابند که این اقدام نشان از نبود پذیرش ریسک صادرات توسط صاحبان واحدهای تولیدی است.

خامه زر نکته مقابل در این باره را راهکاری برای خروج از سدهای صادراتی پیش روی تجار و بازرگانان اعلام و اظهار می کند: اکنون که به لحاظ ارزی به تعادل رسیده ایم باید این موانع و محدودیت های صادراتی برداشته شود تا شاهد رونق تجارت خارجی در استان باشیم.

وی با بیان این که سال گذشته خراسان جنوبی در زمینه صدور کالا به بازار افغانستان با افت زیادی در مقایسه با سال قبل از آن مواجه شد، می افزاید: در تجارت ابتدا اولویت با کشورهای همسایه به صورت زمینی است همان طور که استان در این زمینه مراودات تجاری با افغانستان دارد.

از دست دادن جایگاه

به گفته این تاجر و فعال اقتصادی، اولین مقصد کالاهای صادراتی ایران از گذشته، افغانستان بوده اما رتبه و جایگاهش را در این کشور از دست داده است ولی باز هم بازار 30 میلیون دلاری افغانستان قابلیت بسیار بالایی برای صدور کالاهای ایرانی دارد.

وی با اشاره به این که خراسان جنوبی در به دست گیری بازار افغانستان چندان موفق نبوده است، می گوید: دلیلش این است که هنوز استان در صدور محصولات استراتژیک خود مانند زعفران، زرشک و عناب جایگاهی در این کشور ندارد.

خامه زر به قابلیت های معدنی، صنایع دستی و کشاورزی خراسان جنوبی اشاره و اظهار می کند: با این قابلیت ها باید بازارهای فرامنطقه ای یعنی صدور آن به قاره های اروپا، آمریکا و آفریقا مد نظر باشد چرا که سهم استان با این همه قابلیت از بازارهای جهانی کم است.

به نظر او، خراسان جنوبی در کنار داشتن نیم نگاهی به بازار افغانستان به طور حتم باید برای ورود به دیگر بازارهای جهانی برنامه ریزی کند چرا که گذاشتن همه تخم مرغ ها در یک سبد صادراتی، نمی تواند زمینه ساز رونق اقتصادی استان باشد.

خامه زر، معتقد است چون زیرساخت های صدور کالاها برای دیگر مبادی تجاری در استان فراهم نیست و بیشتر آن ها شناسنامه تجاری ندارند با نام دیگر تجار از مرزهای ایران خارج می شوند مانند زعفران خراسان جنوبی که صدور آن با نام تجار تهرانی و مشهدی به دلیل نداشتن شناسنامه در مبادی خروجی ثبت شده است انجام می شود و به همین دلیل نمی توان آمار مستندی از صدور کالاهای خراسان جنوبی به بازارهای جهانی ارائه داد.

ناموفق در تجارت خارجی

مدیر کل گمرکات هم با بیان این که خراسان جنوبی سال گذشته به دلیل بروز برخی محدودیت ها که در مرز ماهیرود توسط دولت افغانستان ایجاد شد موفقیت چندانی در تجارت خارجی نداشت، می افزاید: صدور کالا از تنها معبر رسمی مرزی استان در سال گذشته نسبت به سال قبل از آن 30 درصد کاهش داشت و این رقم در این سال هایی که کشور در تنگناهای اقتصادی قرار دارد به هیچ وجه خوب نیست.

خاشی بخش زیادی از توفیق نداشتن خراسان جنوبی در تجارت خارجی را مربوط به سیاست هایی می داند که دولت افغانستان در پیش گرفت طوری که حدود پنج ماه از سال قبل صدور چهار قلم کالای اساسی مانند آهن آلات، کاشی و سرامیک، سوخت و سیمان را محدود کرد و همین محدودیت برای تولیدات استان مانند کاشی و سرامیک و سیمان که عمده محصول تولیدی استان به حساب می آید بسیار نامطلوب بود.

او، با اشاره به رفع این محدودیت با تلاش و پیگیرهایی که انجام شده است، ادامه می دهد: محدودیت های داخلی که به صورت مقطعی در صدور برخی از کالاها اعمال شد نیز تجارت خارجی استان را تحت تاثیر قرار داد که این محدودیت ها صنعت طیور و خوراک دام استان را که بخشی از تولید آن ها به منظور صدور بود، با مشکل مواجه کرد.

اما از دیدگاه او موضوع دیگری که تجار و بازرگانان را با چالش مواجه کرد، پیمان سپاری های ارزی و ارز حاصل از صادرات بود و به دلیل این که خراسان جنوبی با افغانستان مبادله ارزی ندارد در این زمینه تجار و بازرگانان با تنگنا مواجه شدند طوری که بسیاری از آن ها مجبور شدند صدور کالا را با نام خود انجام ندهند.

وی ابراز امیدواری می کند: با تدابیری که بزرگان مملکت می اندیشند؛ سدها و موانع تجارت خارجی در سال پیش رو برداشته شود.

لازمه های رونق تجارت

وی می گوید: لازم است وزارت امور خارجه دولت افغانستان را مجاب تا سیاست واحد اقتصادی را برای مرزهای ایران اتخاذ کند و شاهد تعطیلی های مقطعی، تصمیم های غیر مترقبه و یک شبه برای انسداد مرزها و مبادلات تجاری در مرز ماهیرود و دیگر مبادی مرزی استان نباشیم همچنین، واضح و مشهود است که فقط یک معبر و گذر رسمی برای صدور و ورود کالا در خراسان جنوبی کافی نیست و دولت باید افغانستان را مجاب کند که یکی دیگر از مبادی مرزی استان را به عنوان گذر رسمی بپذیرد و تفاوتی هم نمی کند کدام معبر باشد اما بهترین گزینه ها در این زمینه میل 73 و معبر یزدان است.

به گفته او، البته معبر یزدان از طرف جمهوری اسلامی ایران، گمرک رسمی است اما باید دولت افغانستان هم ملزومات آن را در ضلع مقابل ایجاد کند تا این مرز رسمیت یابد.

مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی به قول هایی که دولت افغانستان برای بازگشایی معبر یزدان تا شهریور امسال داده است اشاره و اظهار می کند: از حرف تا عمل فاصله بسیاری است ضمن این که انتخابات دولت افغانستان پیش روست و بعد از انتخابات باید دید که دولت جدید چه تصمیمی در این باره می گیرد.

نکته حایز اهمیت دیگر در این زمینه این است که عمده مراودات تجاری با کشورهای همسایه است و باید برای توسعه این مراودات تعرفه های ترجیحی در نظر گرفته شود.

به اعتقاد وی، برخی از محدودیت ها برای مبادله های تجاری با کشورهای همسایه برداشته تا راه برای صدور بیشتر باز شود. موضوع دیگر در این زمینه به پیمان سپاری های ارزی برمی گردد که به طور حتم باید بزرگان اقتصادی کشور به این نتیجه برسند تا راهکار دیگری بیابند و زمینه ها برای رونق تجارت خارجی باز شود.

احصای موانع توسعه تجارت خارجی

موانع و مشکلات توسعه تجارت خارجی در استان احصا شد. استاندار، با اشاره به شناسایی موانع و مشکلات موجود در توسعه تجارت خارجی استان، ابراز امیدواری کرد: با رفع آن ها شاهد توسعه تجارت در خراسان جنوبی باشیم.

محمد صادق معتمدیان با بیان این که مرزهای مشترک با افغانستان یکی از فرصت ها و مزیت های نسبی برای استان است، افزود: با معبرهای مرزی و گمرکاتی که از سال های قبل در استان فعال بوده است و تامین زیرساخت ها در این مبادی مرزی، باید به رونق تجارت خارجی در خراسان جنوبی امید داشت.

منبع:روزنامه خراسان جنوبی

انتهای پیام/