هوشمندسازی معادن، حوزه‌ای که مغفول مانده است

به گزارش “پیام خاوران” طی پنج سال گذشته در کشور استرالیا حدود ۱۰ میلیارد دلار و در کشور چین ۲۰ میلیارد دلار در بخش هوشمندسازی معادن سرمایه‌گذاری صورت گرفته این در حالی است که ایران هنوز به صورت جدی وارد حوزه هوشمندسازی معادن نشده‌ است.

نبود برنامه جامع و مدون در این حوزه باعث بروز صدمات جبران ناپذیری همچون حادثه دلخراش معدن ذغالسنک طبس شده است. تاثیر هوشمند سازی در ایمنی معادن یکی از موارد مهمی است که می‌تواند در کاهش آمار حوادث معدنی تاثیر به سزایی داشته باشد.

در این خصوص رئیس هیئت مدیره انجمن سنگ آهن ایران معتقد است: «ما به یک نقشه راهبردی برای توسعه معدنکاری هوشمند در کشور نیاز داریم زیرا در بخش تولید درگیر مشکلات و ضرر و زیان‌ها هستیم و باید این چالش ها از میان برداشته شود.”

مهرداد اکبریان با اشاره به مزایای معدن کاری هوشمند می افزاید: “اینکه مدیران معادن ما متوجه شوند که با معدنکاری هوشمند چه اندازه ضررهای مادی و تلفات جانی پایین می‌آید موضوع بسیار مهم و ارزشمندی است.»

وی تاکید می کند: «من فکر می‌کنم برای هوشمندسازی معادن در کشور به یک سازمان متولی واحد و همین‌طور به قانونگذاری جدی نیازمندیم. همه ما از حادثه طبس شرمساریم. پرونده ایمنی در معادن کماکان باز است و ما باید سطح ایمنی معادن رو به کلی متحول کنیم.»

به گفته رئیس هیئت مدیره انجمن سنگ آهن ایران، ما باید ظرفیت اکتشاف و استخراج سنگ آهن در کشور را به کمک فناوری‌های تحول‌آفرین بهبود دهیم. ما ضعف اکتشاف داریم و عملاً در ۷ درصد از کشور کار مطالعاتی برای کشف معادن سنگ آهن کرده‌ایم. به شدت به استفاده از خودروهای معدنی خودران و اینترنت اشیا در معادن نیاز داریم.

اهمیت آموزش در اجرای طرح‌های هوشمندسازی معادن

بر اساس این گزارش موضوع آموزش در هوشمندسازی معادن مسئله بسیار مهمی است که فعالان این حوزه بر آن تاکید ویژه دارند.

مدیرعامل هلدینگ توسعه  معادن و فلزات در این خصوص می گوید: ابتدا باید به آموزش نیروی انسانی و برنامه‌ریزی دقیق در این زمینه بپردازیم؛ باید مشخص کنیم در چه بخش‌هایی و تا چه سطحی از هوشمندسازی را در گام اول اجرا کنیم، هدف نهایی ما کدام معادن هستند و چگونه می‌توانیم با سرمایه‌گذاری در هوشمندسازی، بازدهی اقتصادی را افزایش داده و به تعداد بیشتری از معادن تعمیم دهیم؛ بنابراین، نیازمند یک برنامه جامع هستیم که شامل آموزش، برنامه‌ریزی دقیق، تعیین اهداف مشخص و سرمایه‌گذاری مناسب باشد، همچنین باید به این نکته توجه کنیم که برای استفاده از درآمد حاصل از این سرمایه‌گذاری در آینده نیز برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهیم.”

اردشیر سعدمحمدی در پاسخ به اینکه اساسا وقتی راجع به هوشمندسازی صحبت می‎‌شود، از چه مولفه‌هایی صحبت می کنیم، می افزاید: “هوشمندسازی در دنیا شکل جدی به خود گرفته و سرمایه‌گذاری زیادی در این زمینه صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال، در پنج سال گذشته در کشور استرالیا نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار و در کشور چین ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش هوشمندسازی معادن سرمایه‌گذاری شده است، در حالی که اعداد تولیدشان نیز با ما فاصله جدی دارد.”

وی با اشاره به اینکه هنوز به صورت جدی وارد حوزه هوشمندسازی معادن نشده‌ایم، می گوید: در برخی از معادن بزرگ مانند مس سرچشمه، چهار سال پیش همایشی در خصوص سیستم واقعیت مجازی (VR) برگزار شد و مقالات خوبی از سوی دانشجویان و نخبگان ارائه شد؛ این نشان می‌دهد که از نظر علمی، ظرفیت‌های خوبی در کشور داریم؛ با استفاده از اتاق‌های کنترل سه بعدی و عینک‌های واقعیت مجازی، می‌توانیم به طور کامل عملیات معدنی را تحت کنترل داشته باشیم و از نظر فنی و ایمنی، عملکرد بهتری حاصل خواهد شد. این فناوری در برخی از معادن بزرگ کشور پیاده‌سازی شده است اما برای گسترش آن به تمام سطوح و بخش‌های مختلف صنعت معدن، به سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز داریم. درحال حاضر، برای بهینه‌سازی فرآیندهای دیسپچینگ، کارخانه‌های فرآوری، استخراج معدن و افزایش راندمان، باید سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی را در این زمینه انجام دهیم.”

وی با تأکید بر اهمیت آموزش در اجرای طرح‌های هوشمندسازی معادن، می افزاید: برای تحقق اهداف این طرح‌ها، باید یک برنامه آموزشی جامع و مدون تدوین شود تا نیروی انسانی متخصص و ماهری تربیت شده و بتواند از فناوری‌های نوین در حوزه معدن استفاده کند. برای تحقق این هدف لازم است  با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و دانشگاه‌ها، تغییراتی در سرفصل‌های دروس رشته‌های معدنی ایجاد شود تا دانشجویان با آخرین دستاوردهای فناوری در این حوزه آشنا شوند.

سعدمحمدی معتقد است: تدوین یک برنامه زمان‌بندی شده و ارزیابی سالانه پیشرفت این برنامه، می‌تواند به ما کمک کند تا به اهداف خود دست یابیم لذا سرمایه‌گذاری در آموزش نیروی انسانی، علاوه بر ارتقای بهره‌وری در صنعت معدن، می‌تواند به رشد تولید ناخالص داخلی کشور نیز کمک کند.

آماده‌سازی صنعت معدن برای پذیرش الگوی هوشمندسازی

به گفته فعالان حوزه معدن کاری هوشمند، الگوبرداری از دستاوردهای هوشمندسازی شرکت‌های بزرگ معدنی جهان از جمله راهکارهای توسعه این بخش است.

معاون مدیرعامل فناب زیرساخت در ارائه ای با عنوان «آماده‌سازی صنعت معدن برای پذیرش الگوی هوشمندسازی» به ۱۰ فرمان پیاده‌سازی تحول دیجیتال اشاره کرد و گفت: « پیش از شروع معدنکاری دیجیتال باید چشم‌انداز خود را مشخص کنیم. در موج اول باید راه‌هایی برای بهینه‌سازی و بکارگیری نرم‌افزار راهکار جامع سازمانی ERP پیدا کنیم. در موج دوم، ابتکارات جدید خود را باید یکپارچه کنیم و در موج سوم است که از ماژول‌های هوش مصنوعی در معادن استفاده می‌کنیم و به این ترتیب برای آینده آماده می‌شویم.»

داور نظری یادآور شد: «سامانه دیسپچینگ معدنی، حس‌گرهای پوشیدنی و مدل نگهداری پیش‌بینی کننده هوشمند، راهکار کسب‌وکاری پیشنهادی در حوزه معدن و صنایع معدنی است.»

حضور کمرنگ شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه معدن

فعالان معدنی می‌گویند اهالی IT در حوزه‌ای به نام هوشمندسازی ورود می‌کنند که تخصصی در بخش معدنی آن ندارند.

مجید وفایی‌فرد مدیرعامل مرکز نوآوری‌ ایمینو به چالش نگاه تک‌بعدی در حوزه صنعت ۴ اشاره دارد. به گفته وی تعداد شرکت‌های دانش بنیان از نظر کمی و همین‌طور کیفی در حوزه معدن واقعاً بالا نیست. سهم بخش معدن از تولید ناخالص داخلی بالا نیست. اما سعی می‌کنیم با برگزاری رویدادهای استارتاپی این حوزه را متحول کنیم.»

منبع: معدن نامه

انتهای پیام/ 102