بی آبی، خشکسالی، خالی شدن روستاها از سکنه

به گزارش پایگاه خبری “پیام خاوران“، بیش از  هزار و ۷۰۰ روستا از ۳ هزار و ۵۰۰ روستای خراسان جنوبی خالی از سکنه شده است.

این آمار البته براساس آخرین سرشماری سال ۹۰ ثبت شده که با توجه به گسترش فقر و خشکسالی هم اکنون بیش از نیمی از روستاهای استان متروکه شده است.

مهاجرت بیش از ۳۰ هزار روستایی به شهر

بنا بر مطالعه آماری تا سال ۹۵ یش از ۳۰ هزار و ۴۰۰ نفر از روستاییان خراسان جنوبی به شهرها مهاجرت کرده اند، این آمار جدا از جمعیتی است که به حاشیه شهرهای خراسان رضوی یا استان های همجوار نقل مکان کرده اند.

استان مرزی خراسان جنوبی جزو استان های خشک و کم آب کشور است و خشکسالی های ۲۰ ساله سبب شده در برخی شهرستان های مرزی به ویژه نهبندان شاهد مهاجرت بیش از هفت هزار نفر به شهرها باشیم که با مدیریت صحیح و مهار روان آب های سطحی در مناطق بیابانی و روستا، احیای قنات ها و ایجاد سدهای خاکی و گابیونی می توان تا حدودی از این معضل جلوگیری کرد.

خراسان جنوبی سومین استان خشک کشور

آن طور که مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی می گوید، از نظر کاهش بارندگی ها خراسان جنوبی بعد از استان های خوزستان و کهکیلویه و بویراحمد سومین استان خشک کشور بوده است.

به گفته خندان رو خشکسالی از سال ۷۹ در استان آغاز شده و طی این سال ها میزان گرد و خاک، کاهش آب های زیرزمینی و بارندگی ها روز به روز شدت یافته است. خراسان جنوبی با ۲۶ میلیمتر بارش بعد از سیستان و یزد کمترین بارش در سال آبی ۹۷- ۹۶ را داشته و بارندگی در بیرجند مرکز استان نسبت به دوره مشابه ۲۵ ساله، ۵۴ درصد کاهش یافته است.

کسری ۱۸۵ میلیون متر مکعبی مخازن آبی

در کنار وضع حاد بارندگی های استان، افزایش یک درجه ای دما و تبخیر بالای ۳۰۰ هزار میلی متری طی سال های گذشته، میزان برداشت از سفره های آب زیرزمینی ثابت مانده است و همین موضوع سبب کسری ۱۸۰ میلیون متر مکعبی مخازن آبی استان شده است.

همچنین کاهش تخلیه قنوات به یک سوم، افزایش شوری آب، خشک شدن بسیاری از چاه های آب، شکاف های ۳۲ کیلومتری در زمین و افزایش دشت های ممنوعه بحرانی استان از دو به دشت دشت از دیگر خبرهای نگران کننده ای است که مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان جنوبی عنوان می کند.

خسارت بیش از ۸۰۰ میلیاردی به منابع طبیعی

رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه هر سال اثرات تجمعی خشکسالی بیشتر از سنوات گذشته خود را نشان می دهد، عنوان کرد:در مجموع طی سال زراعی جاری بالغ بر ۸۴۸ میلیارد و ۳۴۶ میلیون تومان به بخش کشاورزی و منابع طبیعی استان بر اثر خشکسالی خسارت وارد شده است.

یزدان مهر با اشاره به وجود شش هزار و ۲۵۰ رشته قنات در استان، عنوان کرد: دو دهه خشکسالی در استان سبب شده که یک هزار و ۷۱۴ رشته قنات استان با کاهش آبدهی مواجه شود.

مصرف ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی

بخش کشاورزی در تمام این سال ها ۹۲ درصد از ظرفیت آبی استان را مصرف کرده است و ۱۳ سد بزرگ و کوچک وظیفه آبدهی به بخش کشاورزی را داشته که اکنون با خشک شدن ۴ سدو کاهش ۸۵ درصدی حجم سدهای مخزنی، آبی برای کشاورزی هم نمانده است.

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای هم با بیان این که حدود ۹۲ درصد آب استان در بخش کشاورزی استفاده می شود، گفت: تا سال ۹۰ حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب در استان مصرف می شد که به علت کاهش آبدهی قنوات و کم شدن آب چاه ها این رقم به ۹۲۵ میلیون متر مکعب آب در سال رسیده است.

وی تهدید کمیت و کیفیت منابع آب را چالشی بزرگ در استان عنوان کرد و گفت: اعداد نگران کننده ای در این باره وجود دارد.

امامی با بیان اینکه تمامی نیاز آب شرب استان از طریق آب های زیرزمینی تامین می شود، افزود: شاهد کاهش بیش از دوسوم منابع آب قنوات در آبادی ها هستیم که این موضوع بر میزان درآمد روستاییان و قدرت خرید آنها تاثیرگذار بوده است.

وی با اشاره به اینکه خراسان جنوبی رتبه چهارم کم درآمدترین استان ها در حوزه خانوارهای شهری را دارد، افزود: ۴۷ درصد همه روستاهای استان در یک بازه زمانی کوتاه مدت خالی از سکنه شده است.

۵۰۰ روستا با تانکر آبرسانی می شود

حسنی مقدم سرپرست معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری خراسان جنوبی نیز گفت: حدود ۵۰۰ روستای خراسان جنوبی با تانکر آبرسانی می شود و این موضوع نشان از مشکلات عدیده استان دارد و ماندگاری جمعیت و خالی نشدن روستاهای مرزی از دغدغه های ما در موضوع امنیت است.

به گفته وی در ایران خشکسالی عامل جدی مهاجرت های اقلیمی است و خراسان جنوبی بیشترین قربانیان را دارد.

به نقل از معاون حفاظت و مدیریت منابع آب خراسان جنوبی، با وجود ۲۰ سال خشکسالی متوالی، کشاورزی همچنان ۹۰۰ میلیون متر مکعب از منابع آب استان را مصرف می کند وسهم صنعت کمتر از ۱۵۵ میلیون متر مکعب است.

مصرف غلط آب در بخش کشاورزی به همین جا ختم نمی شود، بلکه در جریان اتالف انتقال آب به دلیل روش های سنتی از هر ۱۵۵ لیتر آب بیش از ۶۰ درصد آن به مقصد نمی رسد، حال خشکسالی باعث شده تا مسئولان خراسان جنوبی ۲۱ دشت را ممنوعه و دو دشت را بحرانی اعلام کنند و حفر  هرگونه چاه را ممنوع کنند.

فرو نشست در دشت های سرایان و بشرویه در پی افت سطح آب زیرزمینی جدی است، به گونه ای که تنها در منطقه سرند سرایان، شکاف هایی با عرض یک متر و طول ۴ کیلومترمشاهده شده است.

روستاهای خراسان جنوبی پیشتر با تانکر آبرسانی می شد ولی با افزوده شدن ۴۴۷ روستای مرکزی استان که جمعیت بیشتری هم داشت، به تدریج آبرسانی به روستاهای کم جمعیت تر کاهش یافت تا اینکه بسیاری از روستاها متروکه و نامشان از فهرست آبرسانی حذف شد.

متروک شدن بیش از ۱۸۵۰ روستا

روزنامه شهروند در سال ۹۵ از متروکه شدن هزار و ۸۵۰ روستای  خراسان جنوبی خبر داد که به گفته کمیته امداد استان در این تعداد ۴۷ درصد از جمعیت روستایی خراسان جنوبی ساکن بوده است.

خشکسالی ممتد در خراسان جنوبی، استان را در آستانه یک بحران اجتماعی – امنیتی قرار داده است. خراسان جنوبی ۴۶۰  کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد.

از یازده شهرستان استان، شهرستان های زیرکوه، درمیان، سربیشه و نهبندان مرز مشترک با والیت فراه افغانستان دارند.

در خراسان جنوبی رفته رفته مزیت سرزمینی از دست می رود. دیگر نه آبی هست و نه کشاورزی و صنعت و شغلی تنها بخت خراسان جنوبی در این است که هنوز جایی برای مهاجرت درون سرزمینی مانده است و دولت با اتکا به نفت همچنان یارانه می دهد…….

منبع:روزنامه آوای خراسان جنوبی

انتهای پیام/