همدلی و هم‌افزایی، تنها راهکار عدم لغو پروازهای خراسان جنوبی

به گزارش “پیام خاوران”  آنچه طی این سال‌ها بیش از همه به برج مراقبت فرودگاه‌های خراسان جنوبی مخابره شده، لغو و کنسلی پروازهاست و این کنسلی هم بیشتر در تعطیلات شامل حال این استان کم‌برخوردار در زمینه زیرساخت‌ها شده به‌طوری‌ که نه‌تنها داد فعالان اقتصادی، سرمایه‌گذاران، پزشکان، بیماران، کارکنان دولت و…، بلکه همه استان را درآورده است.

گویا سریال لغو و کنسلی پروازها در خراسان جنوبی پایانی ندارد و قرار است برای همیشه داستان غم‌انگیز این سریال ادامه یابد.

شاید اگر خراسان جنوبی نیز همانند برخی دیگر از استان‌ها، برخوردار از بقیه زیرساخت‌های حمل و نقل از جمله ریلی و شریان‌های مواصلاتی ایمن و استاندارد بود یا فواصل با دیگر نقاط برخوردار از این زیرساخت‌ها کم بود این مشکل نیز به این شدت و حدت نمود نمی‌یافت.

آنچه به تازگی سبب شد تا شاهد مطالبات بسیاری نه‌تنها در فضای حقیقی بلکه در فضای مجازی نیز باشیم لغو پروازهای پارس‌ایر در خراسان جنوبی بود که هجمه‌های بسیاری متوجه این شرکت هواپیمایی و مسوولان خراسان جنوبی در رده‌های مختلف کرد چراکه لغو پروازهای این شرکت همه را به زحمت انداخت اغلب مسافران پایتخت مجبور شدند نیمی از راه را با وسیله نقلیه به نزدیک‌ترین فرودگاه‌ها بپمایند و بعد از آنجا به مقصد تهران پرواز کنند.

عده‌ بسیاری هم با اتوبوس‌ها این مسیر را پیموده و می‌پیمایند که ظرفیت‌های پر ناوگان اتوبوس‌رانی پایانه‌های مسافربری خراسان جنوبی و نبود بلیت می‌تواند مدعای متقنی برای این موضوع چالش برانگیز استان باشد.

از این رو طی میزگردی با جمعی از فعالان آژانس‌های هواپیمایی، گردشگری، اقتصادی، دانشگاهی و مسوولان فرودگاه‌های خراسان جنوبی علل لغو پروازها و راهکارهای مقابله با این موضوع چالش برانگیز استان مورد واکاوی قرار گرفت.

میهمانان این میزگرد نیز عظیم طهماسبی، مدیرکل فرودگاه‌های خراسان جنوبی، اصراری معاون عملیات هوانوردی اداره کل فرودگاه‌های خراسان جنوبی، احمد کاشانی فعال گردشگری و مسئول آژانس هواپیمایی، بهمنش نماینده شرکت هواپیمایی پارس‌ایر در خراسان جنوبی، خامه‌رز رئیس اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی خراسان جنوبی و احمد بخشی عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند بودند.

آنچه در ادامه می‌آید ماحصل گفتگو با این میهمانان است.

سومین استان پهناور کشور با جمعیت کم

ابتدا باید رفت سراغ مدیرکل فرودگاه‌های خراسان جنوبی و از وی در مورد وضعیت تعداد مسافران و ناوگان حمل و نقل هوایی استان پرسید؟

طهماسبی: خراسان جنوبی به لحاظ وسعت سومین استان پهناور کشور است اما از نظر جمعیت در رده‌های پایین استان‌های کشور است و با توجه به جمعیت آن نیاز به پرواز مشخص دارد. موضوع جمعیت یک طرف قضیه و قابلیت‌هایی که خراسان جنوبی دارد یک طرفه قضیه است.

به لحاظ برآورد جمعیتی که در خراسان جنوبی داریم روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ مسافر رفت و برگشتی به تهران داریم. مسیرهای دیگر را فاکتور می‌گیریم فقط در مورد مسیر تهران صحبت می‌کنیم.

براساس برآوردهای مسافری خراسان جنوبی ناوگان هواپیمایی مناسب برای این استان هواپیماهای کمتر از ۱۵۰ نفر است. زمانی هم که نیاز به پرواز داریم اول صبح و عصر است چرا که اغلب مسوولان برای ساعات اداری به تهران رفته و بعد از ساعات اداری هم به بیرجند برمی‌گردند به‌همین واسطه لازم است ماندگاری آنها در پایتخت به حداقل برسد.

آنچه که برآورد شده این است که دو پرواز ۱۲۰ تا ۱۵۰ نفر از تهران به بیرجند آمده و بعد هم برگردد و عصر نیز همین پروازها تکرار شود.

در کنار مسیر تهران، مقصد مشهد نیز یکی از مقصدهای پرتقاضای خراسان جنوبی است و البته باید این را در هم در نظر داشت که فاصله خراسان جنوبی با استان‌های همجوار حدود ۵۰۰ کیلومتر است و چون در اغلب زمینه‌ها نیاز به متخصصانی دارند که به خراسان جنوبی رفت و آمد کنند، مانند پزشکان حاذق، استادان دانشگاه و…. به‌همین واسطه مشهد یکی از مقاصد مهم پروازی خراسان جنوبی ست.

بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده خراسان جنوبی دارای سه ایرلاین بود که متاسفانه یکی از آنها به دلایلی چون چک سنگین، پروازهایش را متوقف کرده است و یکسری درخواست‌هایی داشتند که خیلی به آنها اشاره نمی‌کنم.

همه پروازهای صبح را از دست دادیم

اکنون دو شرکت هواپیمایی در خراسان جنوبی فعال است و با لغو پروازهای پارس‌ایر، استان همه پروازهای صبحش را از دست داده است.

با کم شدن پروازها تلفن مسوولان فرودگاه و کارکنان آن یکسره زنگ می‌خورد و اغلب تماس‌ها نیز از سوی مسوولان است چرا که مردم تلفن مدیرکل فرودگاه و کارکنان آن را ندارند سعی هم بر این است تا مشکل آنها را حل نکنیم اما گاهی وقت‌ها سمبه آنها پرزورتر است و اگر ما پاسخگوی‌شان نباشیم به مقامات بالاتر متوسل می‌شوند که مجبوریم تمکین کنیم. اما در این بین مردم دستشان به جایی نمی‌رسد که این موضوع خیلی همه ما را اذیت می‌کند.

قسمت بغرنج ماجرا هم اینجاست که برخی کارهایشان حیاتی و مهم است به عنوان مثال وقتی بیماری تماس می‌گیرد وقت دکتر و عمل دارد انسان بسیار متاثر می‌شود که نمی‌تواند کاری برای او انجام دهد. هرچند بیماری که چند روز قبل با من تماس گرفت و وقت عمل داشت و همین طور دو مسوولی که سفارش آنها را مسئولی دیگری کرده بود با یک پرواز به تهران رفتند اما همیشه این مردم هستند که در این زمینه به آنها ظلم می‌شود.

نیاز استان پرواز است

حال از این قضایا که بگذریم آنچه نیاز داریم پرواز است اما باید این موضوع را هم در نظر داشته باشیم که ایران کشوری نیست که هزار و ۵۰۰ فروند هواپیما در اختیار داشته باشد و اگر برای هر هواپیمایی مشکل ایجاد شد دیگری را جایگزین کند.

ایران دارای ۳۵۴ فروند هواپیمای ثبت شده است که از این تعداد ۱۱ فروند باربری است و ۳۴۳ فروند مسافربری‌ست که از این تعداد هواپیمای مسافربری بیش از ۶۰ درصد آن غیر فعال است، یعنی ۱۷۳ فروند هواپیمای فعال داریم که از این تعداد هم کمتر از ۵۰ درصد آن به شرایط خراسان جنوبی می‌خورد.

حالا شما این تعداد هواپیما را با ۳۱ استانی که داریم در نظر بگیرید، شرکت‌های هواپیمایی نیز مسیرهایی را انتخاب می‌کنند که مقرون به‌صرفه است وقتی یک شرکت هواپیمایی برای دو ساعت پرواز تهران- بغداد ۴ تا ۵ میلیون تومان پول می‌گیرد معلوم است که این شرکت حاضر نیست در مسیر تهران- بیرجند با یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان پرواز کند.

باید به سراغ شرکت‌های هواپیمایی برویم

حال با این تعداد هواپیما خراسان جنوبی باید رویکردش را انتخاب کند چراکه در برخی از استان‌ها شرکت‌های هواپیمایی خودشان سراغ آن استان رفته و درخواست پرواز می‌کنند اما در خراسان جنوبی بر عکس است باید ما برویم و از آن شرکت بخواهیم که برای استان پرواز بگذارد.

با برقراری پرواز پارس‌ایر خراسان جنوبی حدود دو سال چندان مشکلی در زمینه پروازها نداشت اما با رفتن پارس‌ایر به مشکل برخوردیم.

با رفتن پارس، استاندار و معاون عمرانی وی نیز با اداره کل فرودگاه‌های خراسان جنوبی برای رایزنی با شرکت‌های هواپیمایی همراه شدند اما آنچه همه این شرکت‌ها طلب می‌کنند دادن تسهیلات به آنهاست که چون خراسان جنوبی جزو استان‌های کم‌برخوداراست نمی‌تواند از پس خواسته آنها برآید.

موضوع قابل تامل دیگر نیز در این زمینه این است که تجربه ثابت کرده برخی از شرکت‌های هواپیمایی به برخی از اشخاص و دولت‌ها تعهداتی را می‌دهند اما بعد رفتن آن شخص یا دولت دیگر تعهداتشان کمرنگ می‌شود حداقل تعهد شرکت‌های هواپیمایی باید در استان ۱۰ ساله باشد.

ایرلاین‌ها تسهیلات کلان اقتصادی می‌خواهند

در این مدت سراغ شرکت‌های هواپیمایی بسیاری رفته‌ایم اما همه آنها درخواست ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان تسهیلات می‌کنند تا بتوانند یک فروند هواپیمای خود را تعمیر و تجهیز کرده و به خراسان جنوبی اختصاص دهند اما چون استان از پس خواسته آنها برنمی‌آید مجبور است به این مذاکره پایان دهد.

رنج‌های متفاوت صرفه اقتصادی

در این بین خامه‌زر، رئیس اتاق بارزگانی، صنعت، معدن و کشاورزی خراسان جنوبی این پرسش را از مدیرکل فرودگاه‌ها دارد که آیا برای شرکت‌های هواپیمایی که در خراسان جنوبی پرواز دارند صرفه و بازده اقتصادی دارد؟

طهماسبی: صرفه اقتصادی دارد اما رنج این صرفه در مسیرها و استان‌های مختلف متفاوت است به‌عنوان مثال شاید در یک استانی ۱۰ درصد و در نقطه دیگری ۲۰۰ درصد باشد معلوم است که شرکت هواپیمایی نیز مسیر متقصدتر را انتخاب می‌کند.

همچنین باید در نظر داشته باشیم که قیمت هر صندلی هواپیما را شورای رقابت تعیین می‌کند  و سازمان هواپیمایی نیز ناظر بر این موضوع است شاید سازمان هواپیمایی هم با این قیمت‌گذاری موافق نباشد اما چون یک نهاد حاکمیتی در بدنه دولت است مجبور است آن را بپذیرد.

دیگر این که شرکت‌های هواپیمایی برای قیمت هر صندلی شاخص‌های متفاوتی را در نظر می‌گیرند اما در ایران فقط سوخت چون به صورت سوبسیددار به شرکت‌ها داده می‌شود کمترین تاثیر را قیمت صندلی‌های هواپیما دارد.

خلاصه اینکه شرکت‌های هواپیمایی به‌طور معمول به دنبال سود حداکثر هستند به همین دلیل مسیرهای طولانی‌تر را انتخاب می‌کنند تا حاشیه سودش را هم ببرند.

۳ دلیل عمده لغو پروازها

لغو و کنسلی پروازها به چه عللی به طور معمول انجام می‌شود و چرا خراسان جنوبی به‌طور معمول در این فهرست کنسلی‌ها قرار دارد؟

مدیرکل فرودگاه‌های خراسان جنوبی: عمده دلایل کنسلی پروازها مشکل فنی، نبود مسافر و شرایط جوی است اما آنچه در این بین چالش‌برانگیز است صحبت سر روزهای خاص به ویژه تعطیلات است که به‌طور معمول این کنسلی‌ها در روزهای پایانی سال و یا روزهای تعطیل اتفاق می‌افتد چون شرکت‌ها به سبقه و آمار سال‌های قبل استناد کرده پروازها را نیز کنسل می‌کنند.

باید در نظر داشته باشیم که در این روزهای خاص به طور معمول یا پرواز رفت یا برگشت خالی‌ست همانند ایام حج یا ۲۸ صفر که هواپیمایی رفت یا برگشت آنها خالیست.

نکته دیگر این است که ترکیب مسافران نیز در خراسان جنوبی به صورت ۴۰ به ۶۰ است، یعنی ۴۰ مسافران هوایی را کارکنان دولت تشکیل می‌دهند که روزهای تعطیل دیگر این مسافران را نداریم به‌همین سبب تقاضا به شدت افت می‌کند و شرکت هواپیمایی نیز حاضر به ریسک کردن نیست.

محمد بهمنش، نماینده شرکت هواپیمایی پارس ایر در خراسان جنوبی: براساس آماری که شرکت‌های هواپیمایی ارائه می‌دهند و همچنین تجربه‌ای که از سال ۹۴ در استان دارم به این نتیجه رسیده‌ایم که تعداد مسافران در فصول مختلف متفاوت است اما ایرلاین‌ها صرفه اقتصادی را در نظر می‌گیرند و اگر مسافری نباشد آن مسیر برای آنها غیر اقتصادی‌ست که این موضوع مربوط به همه جای دنیا است اما نمی‌دانم چرا همیشه ما در حال تجربه کردن تجربه دیگران هستیم.

مخالف قیمت‌های دستوری شورای رقابت

من مخالف قیمت‌های دستوری شورای رقابت هستم و این مخالفت تنها منحصر به من نیست بلکه حتی رئیس انجمن هوانوردان نیز این مخالفت را از سوی همه شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرد.

همچنین باید در نظر داشت که دفاتر خدمات مسافرتی همه شرایط از جمله اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در نظر می‌گیرند چراکه می‌دانند برای خرید یک فروند هواپیما با ایران چه‌طور برخورد می‌شود.

اما برای شهری مثل بیرجند، ظرفیت‌ها خیلی مهم است چرا که فاصله زمینی آن با پایتخت یک‌هزار و ۳۰۰ کیلومتر است و فاصله نزدیک‌ترین شهرها نیز با بیرجند به ۵۰۰ کیلومتر می‌رسد.

صندلی‌های خالی در برگشت

من به‌عنوان نماینده شرکت هواپیمایی پارس‌ایر شرمنده همه مراجعه‌کنندگان چه حضوری و چه آنلاین هستم چراکه وقتی آمار مسافران را در روزهای تعطیل بررسی می‌کنیم در روزهای اول همه مسافران می‌خواهند از تهران به بلاد خویش (بیرجند) برگردند و همه صندلی‌های هواپیما هم پر است اما در برگشت متاسفانه خالی‌ست و در روزهای وسط تعطیلی تعداد مسافران خیلی کم می‌شود و چون شرکت‌های هواپیمایی می‌خواهند ۹۰ درصد صندلی‌های آن پر باشد معترض می‌شوند و می‌گویند باید پیش‌بینی‌های لازم را انجام می‌دادید.

موضع تعطیلی و اداری بودن مسیر فقط دارم در مورد مسیر تهران صحبت می‌کنم خیلی تاثیری بدی در پروازها دارد و سبب شده تا اغلب آنها کنسل شود. به‌علاوه باید در نظر داشت برای مسیر مشهد همیشه مسافر است.

ابتدا باید نقصان ظرفیت مسافربری را از سازمان هواپیمایی کشوری که متولی امر است جویا شد هرچند که هیچ‌گاه هم پاسخگو نبوده، اگر گاهی پرسیده‌ایم طوری پاسخ می‌دهند که حساب دستمان بیاید و دیگر نپرسیدم.

به نظر من اگر قیمت‌ها دستوری نباشد ایرلاین‌ها بتوانند توجیه اقتصادی خود را در کمتر از ۵۰ درصد لود خود ببینند بقیه خالی هم باشد چندان ضرری به شرکت‌های هواپیمایی وارد نمی‌شود.

دیگر اینکه همیشه نگاه‌ها به ایرلاین‌های خصوصی چندان مناسب نیست و اگر گفته شود فلان سناریو را برای پروازهایش دارد با او برخورد می‌شود که شما تسهیلات گرفتید و این کار را نمی‌کنید.

باید به این موضوع اذعان کنم که شرکت هواپیمایی پارس‌ایر اگر تسهیلاتی هم دریافت کرده از معدل حساب بانکیش بوده است و اگر امتیازی هم گرفته مضاعف بر ایرلاین‌های دیگر نبوده است و همیشه مدیران پارس از من گلایه کرده‌اند که آیا ما خواسته‌ای از خراسان جنوبی داشته‌ایم که غیرمنطقی باشد؟ که من پاسخی برای آن نداشته‌ام.

اما به مردم حق می‌دهم که برای کنسلی‌ها گلایه کنند چرا که اگر پروازی هم صورت بگیرد و مسافری نباشد مدیرعامل شرکت، نماینده‌اش را در استان مورد بازخواست قرار می‌دهد.

شرمنده مسافران هستم

اما آنچه برای من بسیار آزاردهنده است این است که وقتی مسافری بلیت تهیه می‌کند و پرواز به هر علتی کنسل می‌شود به‌ویژه من شرمنده مسافرانی هستم که برای پیگیری بیماری و مداوای عزیرانشان می‌خواهند به تهران سفر کنند که هیچ حرفی برای گفتن به این مسافران نداریم.

این موضوع را هم متذکر شوم که در زمینه لغو پروازها مردم خراسان جنوبی هیچ مسوولی حتی مدیرعامل شرکت پارس ایر را مورد خطاب قرار ندهند چراکه من به عنوان نماینده این شرکت در خراسان جنوبی باعث و بانی آن هستم و دلیلش هم این است که به دنبال سود شرکت هستم.

اما دلیل کنسلی هم این است که این ایرلاین هیچ تسهیلاتی از استان نگرفته و هزینه گارانتی را هیچ کس عهده‌دار نشده و ایرلاین باید یک تنه هر آنچه ضرر کرده است را گردن بگیرد.

ضرورت دارد تا آماری کلی از پروازها گرفته و محاسبه شود که ایرلاین‌ها سود یا زیان کرده‌اند و باید به این موضوع نیز اشاره کنم که پارس‌ایر با هواپیماهایی به بیرجند رفت و آمد می‌کند که قیمتش بالاست این هواپیما نمی‌تواند با قیمت‌های فعلی سازمان هواپیمایی کشور برای خودشان موتور بخرند.

وقتی که همه قیمت‌ها را محاسبه می‌کنم قیمت بلیت بیرجند باید ۵ میلیون تومان باشد نه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان.

سوبسید سوخت نمی‌خواهیم

همچنین باید در نظر داشته باشیم  هر ۷۹۱ هزار تومان سوبسید اختلاف سوختش است و همه شرکت‌های هواپیمایی حاضرند قیمت سوخت را آزاد پرداخت کنند چرا که همه هزینه‌های آن با نرخ دلار حساب می‌شود.

دیگر اینکه صندوق توسعه ملی هم اگر تسهیلاتی پرداخت می‌کند طبق قانون باید یک‌بار به هر شرکت حقوقی این تسهیلات را پرداخت کند و هر شرکت هواپیمایی باید ۴۳ دلار در هر ساعت فروش بلیت داشته باشد که آن را کنار گذشته تا بتواند موتور هواپیما بخرد.

کنسلی پروازها را گردن می‌گیرم

بیش از ۳۰ مورد لغو پرواز پارس‌ایر در سال ۱۴۰۱ داشته که همه این کنسلی‌ها نیز طبق درخواست من بوده است نه هیچ‌کس دیگری، هیچ‌کس مقصر نیست و من همه این کنسلی‌ها را گردن می‌گیرم اما چرا؟! با اینکه پارس‌ایر این تعداد کنسلی را دارد اما وقتی به آمار و ارقان کنسلی‌های دیگر شرکت‌ها نگاهی می‌اندازیم متوجه می‌شویم که پارس ایر بهترین معدل را دارد.

احمد کاشانی، مدیر انجمن گردشگری پایدار خراسان جنوبی: ابتدا باید متذکر شوم که ظرفیت و تقاضای مسافر در فرودگاه بیرجند نسبت به ۵ و ۶ سال گذشته تفاوت بسیاری کرده است و اگر در گذشته نگران این بود که شرکت‌های هواپیمایی با ۲۰ تا ۳۰ صندلی خالی به بیرجند می‌آید و برمی‌گردد اما اکنون این نگرانی وجود ندارد چرا که فهرست‌های انتظار در فرودگاه، آژانس‌های هوایی و سوق دادن مسافران به دیگر فرودگاه‌ها حکایت از آمار بالای مسافران در خراسان جنوبی دارد.

همان‌طور که بقیه هم اشاره کردند شرکت‌های هواپیمایی همانند یک کارخانه به‌طور کامل اقتصادی هستند و اگر سوددهی نداشته باشند نمی‌توانند به کارشان ادامه دهند پس ایرلاین‌ها نیز مسیرهایی را انتخاب می‌کنند که بازده اقتصادی برای آنها داشته باشد.

به‌علاوه میزان تقاضای ۵۰۰ تا ۶۰۰ مسافر در روز برای مسیر تهران نیز آمار حائز اهمیتی است و در مسیر مشهد نیز برآوردهای من طی چهار و پنج سال اخیر حکایت از این دارد که سه پرواز ۱۰۰ نفره اگر به طور میانگین در هفته داشته باشیم، می‌توانیم ۷۰ تا ۸۰ درصد تقاضای مسافران را پاسخگو باشیم.

بیرجند اقتصادی‌ترین مسیر هوایی

این ظرفیت مسافری را که کنار بگذاریم مسافت یک ساعت تا ساعت ۱۰ دقیقه تهران – بیرجند اقتصادی‌ترین مسیر برای نشست و برخاست‌های پروازی‌ست چراکه همین بازه زمانی را برای مسیر تهران تا تبریز داریم و اغلب شرکت‌های هواپیمایی نیز رضایت دارند.

همچنین باید در نظر داشته باشیم که زیرساخت‌ها در فرودگاه بیرجند با یک دهه قبل بسیار فرق کرده است و حتی پذیرای نشست و برخاست هواپیماهای سنگین چون مسافران سرزمین وحی در این فرودگاه هستیم و امسال دو هزار و ۸۰ مسافر از خراسان جنوبی راهی سرزمین وحی شدند.

اگر بخواهیم خیلی سخت‌گیرانه به موضوع نگاه کنیم این است که باید فرودگاه بیرجند دستگاه پایش هوا داشته باشد که حالا شاهد خیلی روزهای با شرایط بد آب و هوایی در استان نیستیم. پرسش اینجاست که آیا این شرایط را فرودگاه بجنورد دارد؟ پاسخ این است که نه !

پس ضرورت ایجاب می‌کند که با توجه به پیشرفت‌های خراسان جنوبی در حوزه‌های مختلف اقتصادی، معدنی، گردشگری، صنعتی، دانشگاهی و رفت و آمد بسیار فعالان اقتصادی، گردشگری، معدنی و…. در دیدگاه‌های ایجاد شده بازنگری‌های به‌وجود آوریم.

زمین‌گیر شدن چرخ صنعت هوانوردی در کرونا

به‌طور حتم نباید به آمار دوران بایکوت پروازی جهان و ایران در دوران کرونا استناد شود چراکه کرونا چرخ صنعت هوانوردی را زمین‌گیر کرد و اکنون در دوران پسا کرونا هستیم و باید بازنگری در این آمار و ارقام داشته باشیم.

موضوع دیگر در این زمینه مبحث جمعیت است که خراسان جنوبی با اینکه سومین استان پهناور کشور است بیش از ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و بیرجند با بیش از ۲۲۳ هزار نفر جمعیت، ۴ پرواز فعال در هفته دارد این در حالی‌ست که زابل با جمعیتی بیش از ۱۷۱ هزار نفر سه پرواز در هفته دارد و جالب اینجاست که اغلب مسافرانش را هم از شهرهای اطراف می‌گیرد.

موضوع اساسی دیگر این است که اگر امروز فرودگاه گناباد افتتاح شده به طور حتم نقشه راهبردی با توجیه اقتصادی به سازمان هواپیمایی کشور ارائه داده یعنی این فرودگاه روی مسافران بیرجند، سرایان، فردوس، تربت و گناباد حساب کرده است.

جای تاسف دارد که وقتی یک استاد دانشگاه به آژانس هوایی زنگ بزند مهمان داشته باشد و من بگویم تا شهریورماه شدنی نیست و او را  به فرودگاه زابل حواله بدهم.

ایرلاین‌های متفاوت را به صحنه پروازی بیاوریم

من چند راهکار هم ارائه می‌دهم یکی این که بررسی شود که استان‌های همجوار خراسان جنوبی چون کرمان و سیستان و بلوچستان به چه صورت جورچین پروازهایشان را چیده‌اند به‌طور حتم با حضور تعدادی زیادی از شرکت‌های هواپیمایی چراکه وقتی تعدد و تنوع باشد مردم حق انتخابشان بالا می‌رود و ایرلاین‌هایی را با خدمات متفاوت هم انتخاب می‌کنند.

نکته دیگر اینکه استفاده از قطعات هواپیما زمان مشخصی دارند و هر چند وقت یکبار با هواپیما برای حفظ سلامت مسافران باید از مدار پروازی خارج شود وقتی منحصر به ایرلاین خاصی نباشیم آن ایرلاین با خیال راحت پروازش را برای چک می‌فرستد و ضربه‌ای هم به برنامه‌های پروازی وارد نمی‌شود و گاهی نیز ایرلاین‌های دیگر جور ایرلاین از مدار پرواز خارج شده را می‌کشند.

پس باید به این سمت حرکت کنیم تا تنوع شرکت‌های هواپیمایی را زیاد کنیم و اگر این اتفاق بیفتد به نقطه پروازی پایداری در فرودگاه می‌رسیم.

تنوع شرکت‌های هواپیمایی نقطه پایدار پروازی

نکته بعدی این است برخی از قطعات هواپیما تایم دارد، اینها نیاز به چک‌های مختلف دارند بالاخره این هواپیما برای حفظ امنیت مسافرین از مدار پروازی خارج شوند وقتی منحصر به ایرلاین خاصی نباشیم آن ایرلاین با خیال راحت می‌تواند پروازش را بفرستد چک، اولا ضربه‌ای به برنامه‌های پروازی نمی‌زند و بعضی وقت‌ها ایرلاین‌های دیگر هم می‌توانند جور ایرلاین را بکشند.

پس اگر به این سمت حرکت بکنیم تنوع شرکت‌های هواپیمایی را زیاد بکنیم قطعا می‌تواند نقطه پروازهای پایدار فرودگاه بیرجند باشد گاها آمدیم مسیر کوتاه‌تر را انتخاب کردیم فقط یک و دو شرکت را انتخاب کردیم.

همچنین لازم است به طور حتم از قابلیت‌های نیروی انسانی خراسان جنوبی در رده‌ها و سازمان مختلفی که از این استان در ارگان‌ها و نهادهای مختلفی حضور دارند بهتر استفاده را ببریم.

من بارها گفتم یک نفر به‌تنهایی نمی‌تواند گره‌های پروازی خراسان جنوبی را بازکند، شما ببینید وقتی یک یزدی یا کرمانی وارد مجموعه‌ای در وزارتخانه‌ها می‌شود چطور شبکه از یزدی‌ها و کرمانی‌ها دورش حلقه زده و درصدد رفع مشکلش برمی‌آیند خراسان جنوبی هم این نقاط منفصل را دارد که باید یک نفر اینها را به هم متصل کند پس اگر همگرایی و هم‌افزایی بین مسوولان، فعالان اقتصادی و… با قابلیت‌هایی نیروی انسانی که خراسان جنوبی دارد اگر با ایرلاین‌ها بیشتر برای برقرار پرواز در خراسان جنوبی مذاکره شود موفق‌تر خواهد بود.

همچنین باید به این نکته مهم هم توجه داشت که اگر جریان‌های مردمی پشت این گونه قضایا باشند به طور حتم می‌توان موفق شد همان‌طور که در موضوع لغو پروازهای بیرجند- مشهد این اتفاق افتاد و با هم‌افزایی همه یک کار دسته‌جمعی به نتیجه رسید و تیر آخر را هم نماینده بیرجند، درمیان و خوسف در مجلس شورای اسلامی در نقطه یک دقیقه‌اش به این موضوع وارد کرد و این پرواز برقرار شد.

پس در موضوع ایرلاین‌ها نیز باید گروهی از متخصصان، معتمدان، اقتصاددانان و … با مسوولان استانی همراه شوند تا وزن چانه‌زنی‌ها افزایش یابد و به نتیجه برسد.

دروغ برای پهن بودن فرش سرمایه‌گذاری

علیرضا خامه‌زر، رئیس اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی خراسان جنوبی: خیلی جالب است به من عنوان مسوول اتاق بازرگانی و یک شهروند بیرجندی خیلی اطلاعات پروازی درستی برای دعوت سرمایه‌گذاران غیربومی در استان ندارم و باید به دروغ بگوییم که فرش قرمز سرمایه‌گذاری در خراسان جنوبی پهن است و همه امکانات و زیرساخت‌ها برای شما فراهم است.

البته آنچه بیشتر از همه در این بین نمود دارد این است که چون زیرساخت‌های پروازی درستی نداریم باید دست و دلم بلرزد که وقتی سرمایه‌گذاری به خراسان جنوبی آمد آیا می‌ماند یا چانه‌زنی با وی به دلیل نبود پرواز همه آن دود شده است.

فاصله دور پروازی خراسان جنوبی با نزدیک‌ترین نقاط همجوار نیز بیش از ۵۰۰ کیلومتر است و علاوه بر این فاصله را با کشور افغانستان نیز به همان نسبت زیاد است.

خراسان جنوبی دارای پیشران اقتصادی، معدنی، کشاورزی، گردشگری، دانشگاهی و… بسیاری است اما ضعف ساختار پروازی استان سبب شده تا نتوان کارت دعوتی برای سرمایه‌گذاران فرستاد تا خراسان جنوبی را به عنوان مقصد سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.

وقتی پروازی نیست تا سرمایه‌گذار بتواند حداقل قابلیت‌های سرمایه‌گذاری خراسان جنوبی را با سرعت از نزدیک ببیند چه‌طور می‌توان انتظاری سرمایه‌گذاری از او را داشت که با پرواز مشهد به این شهر برود و از آنجا به بیرجند سفر کند.

به سمت پروازهای تجاری برویم

موضوع دیگر این است چون اکثر پروازهای خراسان جنوبی اداری آورده‌ای برای خراسان جنوبی ندارد باید به سمت پروازهای تجاری برویم و مقاصد پروازی استان نیز به سمت مشهد، اصفهان، یزد و …. باشد.
اگر من به‌عنوان یک فعال اقتصادی برنامه داشته و مسوولان نیز برنامه‌های دولتی خویش را در این زمینه داشته باشند با توجه به اینکه خراسان جنوبی جمعیت نظامی و دانشگاهی غیربومی بسیاری دارد می‌توان گام‌هایی در راه توسعه پروازی خراسان جنوبی به پروازهای تجاری برداریم.

با آماری که مسوولان ارائه می‌دهند خراسان جنوبی کمبود مسافر ندارد فقط نیاز به تقویت پروازها داریم تا وقتی من به‌عنوان یک فعال اقتصادی برای سرمایه‌گذاری غیربومی کارت دعوت می‌فرستم دست و دلم نلرزد که این کارت را به واسطه نبود پرواز پس بفرستد.

برای اینکه در این زمینه کاربردی‌تر پیش برویم نیاز است آنالیزی از تعداد مسافران هوایی خراسان جنوبی داشته باشیم و این آمار را هم می‌توان از شرکت‌ها و آژانس هوایی دریافت کرد در کنار آن بزرگان استان نیز دست به دست دهند تا بتوانیم گره پروازهای خراسان جنوبی را باز کنیم.

شاید مسوولان خراسان جنوبی تنها شرکت کنندگان جلسات پایتخت باشند که همیشه برای به موقع رسیدن به جلسات در تهران مشکل دارند چرا که استان‌های دیگر چون بعد مسافت آنها با مرکز کشور چندان زیاد نیست با هر وسیله نقلیه‌ای می‌توانند خود را به جلسات برسانند.

گاهی نیز مجبوریم برای رساندن خودمان به جلسات از فرودگاه‌های نزدیک به مرکز استان چون طبس، مشهد، زابل و گناباد کمک بگیریم اما می‌شود این ضعف ساختاری را با گرفتن گوشه‌ای از آن توسط هر یک متولیان امر سر و سامان داد و شاید لازم باشد در این زمینه از بخش خصوصی کمک بگیریم همان کاری که برای پروازهای طبس اتفاق افتاده و اکنون هزینه بخشی از صندلی‌های خالی پروازهای این شهرستان را یک شرکت خصوصی متقبل شده است.

من اطمینان دارم اگر در خراسان جنوبی کسی میدان‌دار شود چون به اندازه کافی مسافر داریم به مشکلی برنمی‌خوریم.

 احمد بخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند: در زمینه لغو و کمبود پروازها در خراسان جنوبی می‌توان به این موضوع در سه بخش نگاه مردم، زیرساخت‌ها و راهکار اشاره کرد و اگر بخواهیم در این زمینه گلایه‌ای داشته باشیم متوجه همه مسوولان و مقامات استانی و کشوری ‌ت چرا که وقتی به حوزه سیاسی نگاه می‌کنیم می‌بینم بخشی از توسعه ذاتا فردی انجام شده است.

فرار سرمایه و نیروی انسانی

به‌عنوان مثال در طرح آمایش سرزمینی خراسان جنوبی بررسی شده که فرار سرمایه و نیروی انسانی در این استان به واسطه نبود زیرساخت‌هاست اما با اینکه ۲۰ سال از استقلال خراسان جنوبی می‌گذرد باز هم در این زمینه لنگ می‌زنیم. چرا باید یک استاد دانشگاه یا هر فردی دیگری که مجبور به سفر به تهران است باید خود را با هزار بدبختی به مشهد و از آنجا به مقصد برساند بعد برگشت هم معلوم نیست با چه وسیله‌ای بتواند خود را به خراسان جنوبی برساند که به واسطه نبود زیرساخت هوایی و دیگر زیرساخت‌ها چون راه آهن شاهد هدر رفت زمان بسیاری از افراد هستیم.

درست است که همه مسوولان دغدغه رسیدن به جلسات را در تهران دارند اما در این استان بیشتر حرف می‌زنیم تا برنامه‌ریزی داشته باشیم.

نبود پرواز بخشی از مشکلات مردم است چرا نباید مسوولان زیرساخت دیگر حمل و نقل چون ریل را فراهم آوردند تا سرریز مسافران فرودگاه با این وسیله حمل و نقل خود را به مقصد برسانند.

وقتی زیرساخت فراهم نباشد به جای اینکه شرق کشور و خراسان جنوبی با این قابلیت‌ها بارانداز سرمایه‌گذاران باشد، نقطه فرار آنها می‌شود. جالب اینجاست که نه از ظرفیت‌ها استفاده کرده‌ایم و نه از شرایط.

قبول داریم که وضعیت بسیار خوب نیست و مردم هم مدارا می‌کنند در عین این که ناراحت هستند و آن‌هایی که تاب‌آوری این شرایط را ندارند از این استان می‌روند و شاهد فرار سرمایه‌ها به واسطه توسعه نیافتگی در خراسان جنوبی هستیم.

عدالت منطقه‌ای در پروازها

موضوع دیگر این است که باید رئیس قوه مجریه نیز در این زمینه ورود پیدا کند تا عدالت منطقه‌ای حداقل در پروازها برای خراسان جنوبی برقرار شود.

البته موضوع اساسی‌تر این است که همه باید دست به دست هم بدهند نماینده مجلس به‌تنهایی نمی‌تواند راه به جایی ببرد و یا مسوولان نیز همین‌طور باید از همه قابلیت‌های استان در این زمینه استفاده شود تا شاهد جذب شرکت‌های هواپیمایی برای خراسان جنوبی باشیم.

همچنین وقتی که امکانات و زیرساخت‌ها فراهم نیست من دانشگاهی نیز می‌گویم چه اشتباهی کردم که از تهران به وطنم خراسان جنوبی بازگشتم.

این مسئله را هم باید در نظر داشت که پهن کردن فرش قرمز مبنا می‌خواهد و آن هم تامین زیرساخت برای سرمایه‌گذار است که عمده آن پرواز است.

دیگر اینکه رسانه‌ها تنها بر روی موضوع لغو پروازها تکیه نکند بلکه به کم‌کاری‌های مسوولان در زمینه انتقال سرریز مسافران به اینکه اگر راه آهن بود به طور حتم می‌شد این سرریز را پاسخگو بود، بپردازند.

به‌علاوه اگر قرار است به توسعه پروازی خراسان جنوبی کمک شود باید ایرلاین‌های منطقه‌ای را نیز داشته باشیم و تنها تکیه بر ایرلاین‌های دولتی نباشد.

مشکلات به‌صورت جزیره‌ای حل نمی‌شود

اگر مشکلی هم در این زمینه داریم به این موضوع برمی‌گردد که برای رفع مشکلات جزیره‌ای عمل کرده‌ایم و به یک هم‌افزایی و تعامل همه‌جانبه در این زمینه نرسیده‌ایم.

به‌طور حتم باید تنوع ایرلاین‌ها در خراسان جنوبی دنبال شود و برای اینکه به این مهم دست یابیم باید جریان‌های مردمی نیز همراه شوند هرچند عملی شدن آن شاید زمان‌بر باشد اما به‌طور حتم به نتیجه خواهد رسید.

پرسش اساسی دیگر این است که پروازهای اقتصادی خراسان جنوبی کدام‌هاست که در این زمینه باید متخصصان ورود کرده و ظرفیت‌های پذیرش را نیز اعلام کنند.

مردم مطالبه‌گری کنند

اصرار، معاون عملیات هوانوردی اداره کل فرودگاه‌های خراسان جنوبی: آنچه در این بین بسیار اهمیت دارد نقش رسانه‌ها در اتصال و نتیجه‌گیری است با این تضمین که این جلسه اولین نباشد و مسائل مطرح شده پیگیری شود.

اما آنچه در این میان مهم‌تر از همه است مطالبه‌گری از طرف مردم است باید مشکلات و راهکارها به صورت مکتوب جمع‌آوری شود و باید یک تیم متخصص و متنوع در حوزه‌های مختلف قدم در را تحقق این مطالبه بگذاریم.

اینکه افراد به‌صورت تک‌تک بخواهند این موضوع را رفع و رجوع کنند راه به جایی نمی‌بریم باید استاندار، مجمع نمایندگان استان، اقتصاددانان، معتمدان و… یعنی یک جمع به این نتیجه برسند که خراسان جنوبی نیاز به تنوع و تعدد پروازها دارد.

باید این را مد نظر قرار دهید که اداره کل فرودگاه‌های خراسان جنوبی زیرساخت‌های یک پرواز را آماده می‌کند اما به لحاظ نیروی انسانی بسیار تحت فشار است با این فرودگاه توسعه و پیشرفت بسیاری داشته است اما تعداد کارکنان آن نسبت به ۱۰ سال قبل تغییر نکرده است.

ولی باید یادآور شوم که چون نیروی متخصص داریم قابلیت شکوفا شدن نیز داریم اگر نیروهای متخصص داشته باشیم من تضمین می‌دهم که شکوفایی اتفاق بیفتد. اکنون ساعت کاری فرودگاه با توجه به تاخیر پروازها ۲۴ ساعته شده است و بسیاری از پروازهای حال حاضر نیز با توجه به خیلی از شرایط می‌توانست به مشکل بر بخورد اما انجام شد.

باید به مردم اطلاع‌رسانی شود که ظرفیت‌های خالی داخل پرواز، پشت آن مسائل فنی نهفته است که باید آنها بدانند.

فعال کردن پروازهای بین‌المللی

مهم‌ترین راهکار هم موضوع نقدینگی سرمایه‌گذار است شاید ایرلاین مجاب شود به صورت موقت پروازها را از سر بگیرد به‌عنوان مثال تا اربعین اما نمی‌توانیم انگیزه مالی به ایرلاین بدهیم تا ماندگاریش بیشتر شود.

اما راهکار پیشنهادی این است که پروازهای بین‌المللی را در فرودگاه بیرجند فعال کنیم مانند پرواز عمان آن هم به واسط قابلیت‌های اقتصادی که در خراسان جنوبی به ویژه در زمینه زعفران داریم.

لازم است به‌طور حتم سرمایه‌گذاران و صنعت‌گران نیز پای کار آمده تا این پیشنهاد عملیاتی شود ضرورتی هم ندارد ایرلاین‌های خارجی را بیاوریم با ایرلاین‌های داخلی هم می‌توان این کار را عملیاتی کرد و این کار از دو جنبه گردشگری و اقتصادی نیز برای خراسان جنوبی حائز اهمیت است.

همچنین می‌توان از ظرفیت اقتصادی کشور افغانستان نیز استفاده کرد که هماهنگی و همراهی شبکه استانی در این زمینه بسیار بسیار مهم است. با اضافه کردن چارترها در زمینه گردشگری نیز این موضوع را می‌توان دنبال کرد، درست است که ایرلاین‌ها ضریب سود برای آنها مهم است اما اگر در خیلی از جاها هزینه‌ها را کم و از آنها حمایت کنیم می‌توان آنها را پای کار آورد.

چارترها را پای کار بیاوریم

اما اگر چارتر کننده پای کار بیاید به نظر ۷۰ تا ۸۰ درصد مسئله قابل حل است و بعد از آن باید ایرلاین را انتخاب کرده و اینکه چه مدت و چگونه با آن قرار منعقد کنیم. از طرف دیگر سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند به این موضوع ورود کنند تا به عنوان خریدار یا اجاره کننده صندلی‌ها پای کار باشند.

در گذشته یک ایرلاین ثبت شد اما چون حمایت نشد به نتیجه هم نرسید و اکنون اشخاص دیگری درخواست ورود دارند و نیاز است تا ایرلاین داشته باشیم تا برای حل مشکلات استان وارد فاز عملیاتی و پرواز شود.

درخواست‌های دیگری هم داشتیم اما باید رایزنی‌هایی با همکاری استانداری و سازمان با آنها انجام شود تا ببینیم چه نتیجه‌ای حاصل می‌شود.

استاندار پیگیر است

الان هم از طرف استانداری پیگیر هستیم امیدواریم طی چند ماه آینده نتیجه مثبتی حاصل شود و در فاز بلند مدت کار پیش می‌رود.

در فاز کوتاه‌مدت هم الان ایرلاین‌های زیادی داریم که اعلام آمادگی داریم خیلی‌ها هزینه بالایی می‌خواهد در برخی جاها با هزینه پایین هم می‌توانیم مشکل را حل کنیم به ویژه در فصل تابستان. اگر مذاکرات خوبی انجام دهیم می‌توانیم در برنامه زمستانی هم ایرلاین‌های مشخصی بگنجانیم.

سرمایه‌گذاران ورود کنند

راهکارها باید به اطلاع مسوولان رسانده شود و البته سرمایه‌گذاری هم در این زمینه مهم است اما به سرمایه‌گذاران این اطمینان را می‌دهیم که اگر در این حوزه ورود کنند نه‌تنها ضرر نکرده بلکه سود هم می‌کنند اما چون آشنایی با این فضا ندارند به این سمت ورود نمی‌کنند.

در پایان هم خامه‌رز، رئیس اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی خراسان جنوبی خواستار برگزاری جلسه‌ای با مسوولان فرودگاه بیرجند برای سرمایه‌گذاری در حوزه پروازها و راه‌اندازی پروازهای تجاری شد.

منبع: فارس

پایان پیام/ ۱۰۲