روایت ۲ ‌دهه خشکسالی در خراسان جنوبی / مردم روستاهای مرزی دیگر تاب تشنگی ندارند

خشکسالی در خراسان جنوبی پا در بیست و یکمین سال حیات گذاشته است و همچنان در تار و پود زندگی مردمان کویرنشین این خطه ریشه می‌دواند.

پاییز را به امید زمستان و زمستان را به امید باران‌های بهاری سپری کردیم اما انگار قرار نیست بارشی از آسمان ببارد، تا خاک ترک خورده دیار خاوران را سیراب کند،گویی لنگر خشکسالی همچنان در خراسان جنوبی انداخته شده است.

اکنون دیگر ریشه‌های خشکسالی گویا به شهرها رسیده است و عرصه را بر زندگی روزمره تنگ کرده است، خشکسالی یکی از بی‌سر و صداترین بلایای طبیعی است که خطر و خسارت‌های ناشی از آن به مراتب بیشتر از دیگر بلایای طبیعی مانند سیل، طوفان، آتش فشان و حتی زلزله به زندگی طبیعی جوامع ضربه می‌زند.

استان خراسان‌ جنوبی سال‌ها است با خشکسالی، قهر طبیعت و خساست آسمان روبه رو است، ۲ دهه خشکسالی آن  چنان در ریشه و جان استان نفوذ کرده که درختان، باغ ها، چشمه ها، قنات‌ها، چاه‌ها و دام‌ها از آن در امان نمانده‌اند و با گرم شدن هوا شاهد کمبود آب شرب سالم در بسیاری از روستاهای استان هستیم.

یکی از روستائیان استان خراسان جنوبی در گفت‌‌وگو با خبرنگار ما گفت: روزهای آخر هفته قطع و افت فشار آب خیلی بیشتر از طول هفته است و برخی اهالی خارج از روستا سکونت دارند که روزهای پایان هفته به روستا آمده و نسبت به آبیاری ویلا یا باغچه حیاط اقدام می‌کنند که این عامل برای قطعی آب در برخی محلات می‌شود.

وی افزود: از آن دسته افرادی که نسبت با آب شرب نسبت به آبیاری ویلا و باغ‌های خود اقدام می‌کنند درخواست داریم به فکر هم ولایتی‌های خود باشند و حداقل آبیاری را شبانه انجام دهند.

این روستایی ادامه داد: وضعیت دامداران و عشایر فوق‌العاده بحرانی است، به دلیل فقر مراتع و سهمیه تعیین شده نهاده‌های دامی به هیچ وجه نیاز آنها تأمین نمی‌شود، همچنین تخصیص‌های ناقص و بی‌موقع و فرآیندهای تعریف شده‌ای که برای دریافت سهمیه تعیین شده نه تنها هیچ کاربردی ندارد بلکه فشار و سنگینی مضاعفی بر گرده آنها وارد می‌کند.

در حالی وقوع یک دوره خشکسالی شدید علاوه برخسارت‌های آشکار به طور معمول به محصولات کشاورزی، فضای سبز و دامپروری وارد می آید و گاهی باعث قحطی می‌شود، خسارت‌های ناپیدای دیگری را سبب می‌شود که در مواردی جبران ناپذیری از آثار آن است از سویی دیگر همچنان بحران کم آبی در استان جدی است و این امر صرفه جویی را در این روزهای داغ تابستان دوچندان می‌کند.

گر چه روستاهای خراسان جنوبی همواره طعم شیرین آب‌های جوشان قنوات و چشمه‌‌ها را می‌چشیدند اما در این چند سال اخیر وضعیت بحرانی به حدی رسیده که بیش از ۴۰۰ روستای استان آب تانکر می‌‌نوشند و حتی این وضعیت نیز با توجه به منابع آبی موجود به مرز هشدار رسیده است.

امروز مسئولان خراسان جنوبی به صراحت “آب” را اولین اولویت استان اعلام می‌کنند و بیان واژه هایی از قبیل ” بحران آب، تنش آب، آبرسانی سیار، تخلیه روستاها، مهاجرت و به دنبال ‌آن حاشیه‌نشینی” را تکرار مکررات می دانند اما مردم روستانشین مرزی، از “بی آبی” با عنوان “درد” یاد می کنند.

مردم دیگر تاب سنگینی کشیدن کوزه و دبه‌های آب را ندارد 

اینجا هنوز مردمانش برای رسیدن به آب آرزو دارند و دوش مادران و زنان روستاهای شهرستان مرزی سربیشه دیگر تاب سنگینی کشیدن کوزه و دبه‌های آب را ندارد و نبود آب آشامیدنی و تداوم خشکسالی در سال‌های اخیر وضعیت زندگی را در این روزها بیشتر از گذشته سخت کرده است.

کم‌آبی در برخی از روستاهای سربیشه زخم عمیقی از خود برجای گذاشته به گونه‌ای که وضعیت ناراحت کننده بی‌آبی چند سالی است بر زندگی ساکنان منطقه حاکم است و مسئولان همچنان با وعده و وعید آب را به وسیله تانکر برایشان حمل می‌کنند، تانکرهایی که فقط مصرف چند روزشان را جوابگو است.

توجه به رسیدگی مشکل بی‌آبی تنها درخواست مردم منطقه از مسئولان است که شاید اندکی توجه مرهمی بر لب‌های خشکیده این مردمان سختکوش و قانع باشد.

از سویی دیگر ساخت و ساز‌های غیر مجاز در زمین‌های اطراف روستا کار را به جایی رسانده است که شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی در خصوص استمرار کم آبی و برخورد با متخلفان هشدار داده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی  می‌گوید: بخش عمده‌ای از ساخت و ساز‌ها به صورت غیرمجاز است که برخورد قاطع با آن‌ها صورت می‌گیرد.

حسین امامی با بیان اینکه امسال کمترین میزان بارندگی را در ۴ دهه گذشته داشته ایم افزود: شاهد افزایش دما هستیم  و روند فعلی مصرف استان با توجه به کم آبی خراسان جنوبی منطبق نیست و آب‌های تجدید پذیر برای شرب اندک است و بخشی از آن آب‌های غیر شرب هم هزینه بالایی برای تصفیه دارد.

قیمت تمام شده آب با قیمت فروش شکاف بالایی دارد 

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی با بیان اینکه قیمت تمام شده آب با قیمت فروش شکاف بالایی دارد، عنوان کرد: هر سال این شکاف بیشتر می شود چرا که قیمت تمام شده آب حدود ۲ هزار تومان است ولی قیمت فروش آن حدود هزار تومان است.

امامی افزود: سرانه مصرف بالاتر از مجوزها است و آب و فاضلاب ملزم به تأمین آب دام و فضای سبز نیست که اکنون مصرف می شود.

مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی با بیان اینکه ۷ تانکر به چرخه آب رسانی روستاها اضافه شده است تاکید کرد: در هدف گذاری امسال در نظر داریم تا مبلغ ۵۰ میلیارد تومان ۲٫۵ درصد از هدر رفت آب شبکه کاهش خواهد یافت و با رعایت مصرف آب به محیط زیست توجه خواهد شد چرا که سالیانه ۲۳ سانتی متر افت آب‌های زیر زمینی داریم.

امامی عنوان کرد: ۳۴۲ هزار مشترک فعال آب داریم که از این تعداد ۲۷۰ هزار نفر مشترکین خانگی هستند که ۷۰ درصد مصرف آب را به خود اختصاص داده اند.

نماینده مردم شهرستان‌های نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی نیز از راه اندازی مجتمع آموزش عالی سلامت در نهبندان خبر داد و اظهار داشت: با وجود مصوبه شورای گسترش در سال ۹۷ متاسفانه به دلایل مختلف اقدامی  در خصوص راه اندازی و پذیرش دانشجو صورت نگرفت.

مصطفی نخعی افزود: به همین دلیل  در دیدار مردادماه سال گذشته با وزیر بهداشت و درمان  دستور صریح وزیر در این راستا اخذ شد اما با این حال  به دلیل مخالفت‌ها وکارشکنی‌ها در سطوح مختلف با وجود پیگیری‌های مستمر  و روزانه نتیجه حاصل نشد.

وی با بیان اینکه اما پیگیری‌ها متوقف نشد و بعد از اخذ نظر مساعد معاونت بهداشت وزارتخانه، موافقت اولیه معاونت توسعه وزارتخانه  اخذ شد افزود: امید است با توجه به اخذ موافقت‌های مربوطه و مهلت باقیمانده تا صدور دفترچه‌های کنکور، با تصویب  در شورای مربوطه امکان  پذیرش دانشجو در سال تحصیلی آینده  فراهم شود.

نماینده مردم شهرستان‌های نهبندان و سربیشه در مجلس شورای اسلامی گفت: بعد از پیگیری‌های متعدد در این مدت بیش از یک سال گذشته از سازمان  هواشناسی شرکت توانیر و وزارت  نیرو  برگزاری چندین جلسه  تخصصی، خوشبختانه خواسته به حق مردم  نهبندان در راستای تعرفه گرمسیری  ماه‌های گرم در وزارت نیرو مورد تایید قرار گرفت و برای اخذ مصوبه هیئت دولت با امضای وزیر نیرو به معاون اول رئیس جمهور  منعکس شد که امیدواریم شاهد تسریع در اخذ مصوبه مذکور و ابلاغ آن به وزارت نیرو باشیم هرچند پیگیری‌ها تا تحقق کامل مطالبه به حق مردم نهبندان ادامه خواهد داشت.

نخعی با بیان اینکه کم توجهی به شرق کشور به ویژه به خراسان جنوبی یکی از عمده دلایل کاهش میانگین نمره عدالت در کشور است افزود: سونامی بیکاری شهرستان‌های نهبندان و سربیشه را فرا گرفته است.

اقتصاد این منطقه به خواب سنگینی فرو رفته است 

وی با تاکید بر اینکه اقتصاد این منطقه به خواب سنگینی فرو رفته و بیشتر مردم به خصوص با وجود شرایط خشکسالی بی سابقه در امسال، فاقد هرگونه درآمد اقتصادی  استاندارد هستند وزندگی را به سختی می‌گذارنند گفت: اینجا لب‌ها با تشنگی سخن می گویند و دست‌ها رمقی برای کشاورزی و پاها توانی برای یافتن آب در دشت‌های سراب گونه را ندارند.

نخعی افزود: وضعیت اسفناک جاده‌های ارتباطی، جاده‌هایی که بوی خون می‌دهد، مردم ما را با مشکلات بسیاری مواجه کرده و اکثر خانواده‌های ما داغدار عزیزان از دست رفته شان در این جاده‌های به اصطلاح مرگ شده اند.

تشنگی ۴۳۰ روستای استان