۱۳۰۰ نوع گیاه دارویی ظرفیتی که در خراسان‌جنوبی دیده نمی‌شود

به گزارش “پیام خاوران” ایران دارای ۱۱اقلیم از ۱۳اقلیم شناخته شده جهانی است که همین امر باعث شده به لحاظ گیاهی و تنوع زیستی بسیار غنی باشد. طبق اعلام پژوهشگران، هم‌اکنون از ۸ هزار گونه گیاهی موجود در استان‌های مختلف، بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ گونه دارای خواص ویژه دارویی، عطری، ادویه‌ای و آرایشی بهداشتی است. با این حال و در کمال تأسف تعداد زیادی از گونه‌های گیاهی دارویی در حال از بین رفتن هستند و بخشی از آن‌ها کاملاً منقرض شده‌اند.

در حال حاضر، مشکل اساسی در کشور بحث تولید محصولات گیاهی نیست، بلکه موضوع فرآوری، بازاریابی، معرفی صحیح و ارزآوری در این بخش است که به خاطر برخی سوء‌مدیریت‌ها از آن غافل مانده و کاری صورت نمی‌گیرد.

خراسان جنوبی که در حال حاضر به خاطر کاهش بارش‌ها نمی‌تواند کشت بسیاری از محصولات را در برنامه داشته باشد، با سرمایه‌گذاری در بخش گیاهان دارویی در کمترین زمان قادر خواهند بود اقتصادش را متحول کند.

ولی‌الله مظفریان که از او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کارشناسان حوزه گیاهان دارویی نام برده می‌شود با بیان اینکه وسعت ایران و وجود آب و هوای متنوع در این سرزمین باعث شده تا انواع گیاهان دارویی در آن به راحتی رشد کنند در گفتگو با خبرنگار ما گفت: «اگر تغییر اقلیم و کاهش بارش‌ها را بهانه قرار ندهیم، باید اعتراف کنیم که فرهنگ شهرنشینی و گسترش آن اولین دلیل از بین رفتن گونه‌های مختلف گیاهی است.»

به گفته این گیاه‌شناس، در دنیای امروز باید روی گیاهانی مطالعه و تبلیغ شود که کمتر به جامعه معرفی شده‌اند و مردم آن‌ها را نمی‌شناسند.

چون گونه‌های گیاهی زیادی وجود دارد که در استان‌های مختلف ایران جزو ظرفیت‌های بومی به شمار می‌آیند و اگر در مورد آن‌ها کار کنیم، می‌توانیم علاوه بر احیای کشت و مراقبت از گیاهان دارویی، اشتغالزایی خوبی هم به وجود بیاوریم.

با اینکه عنوان می‌شود، حدود ۸‌هزار گونه گیاه دارویی در کل استان‌های ایران وجود دارد، اما هنوز کسی نمی‌داند چندگونه از آن‌ها از بین رفته و اطلاعات دقیقی در این مورد وجود ندارد، اما باید پذیرفت با صنعتی شدن دنیا و گسترش شهرنشینی، سد سازی‌های بی‌حساب و کتاب و استخراج در معادن که هر کوه و کمری را ویران می‌کند و از وسعت طبیعت کاسته شده و به همین سبب تعداد زیادی از این گیاهان برای همیشه از روی زمین حذف شده‌اند.

مظفریان معتقد است در شرایط کنونی حتی کارشناسان و متخصصان حوزه گیاه‌شناسی هم آنطور که باید نمی‌خواهند کار‌ها را پیش ببرند و، چون حمایت نمی‌شوند، اطلاعات گیاه‌شناسی خود را ارتقا نمی‌دهند؛ ضمن اینکه علاوه بر بالابردن معلومات باید قدر طبیعت را بدانیم و متناسب با ظرفیتش از آن بهره‌برداری کنیم.

توجه به اقتصاد گیاهان

یکی از مزیت‌های گیاهان دارویی این است که به خاطر تنوع گونه می‌توان در تمام نقاط ایران به کشت و برداشت صد‌ها نوع از آن‌ها اقدام کرد.

به عنوان مثال، خراسان جنوبی که یکی از خشک‌ترین استان‌های ایران به شمار می‌آید حالا با بیش از هزار و ۳۰۰ نوع گیاه دارویی شناسایی شده در این حوزه رده پنجم را به خود اختصاص داده است.

این تعداد گیاهان دارویی در منطقه‌ای که آب کافی ندارد، یعنی یک ظرفیت عظیم در جهت شکوفایی اقتصاد.

با کمی توجه و حمایت از فعالان این عرصه و با یک برنامه‌ریزی درست می‌توان کارخانه‌های فرآوری را در خراسان جنوبی احداث کرد که در جهت توسعه اقتصاد بسیار مؤثر است.

با نگاه علمی در بخش فرآوری گیاهان دارویی نه تنها آورده اقتصادی آن افزایش می‌یابد، بلکه با معرفی صحیح و ورود افراد بیشتر برای کشت انواع این محصولات گام بلندی در صادرات گیاهان دارویی و مشتقات باارزش آن برداشته می‌شود. ناگفته نماند حالا شرکت‌های دانش‌بنیان نیز حرف‌های زیادی برای ارتقا صنایع وابسته به گیاهان دارویی دارند و کمک گرفتن از آن‌ها می‌تواند افزایش اشتغال، بالارفتن بهره‌وری و تولید محصولات استاندارد را در این حوزه به همراه داشته باشد.

منطقه‌ای مستعد کشت گیاهان دارویی

اگر نگاه‌ها به خراسان جنوبی چنین است که نمی‌توان کار خاصی در این منطقه کم آب انجام داد، اما مدیر مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی این استان موقعیت جغرافیایی این منطقه را مناسب کشت انواع گیاهان دارویی می‌داند و به خبرنگار ما گفت: «اگر قرار است به ارزش یک کار در خراسان جنوبی تأکید داشته باشیم، باید فعالیت در حوزه کاشت و رشد گیاهان دارویی را مد نظر بگیریم. تحقیقات نشان می‌دهد حدود هزار و ۳۰۰ نوع گیاه دارویی در مناطق مختلف این استان شناسایی شده که حدود ۷۰ درصد آن‌ها استفاده صنعتی دارد.»

محسن پویان توجه مردم به دارو‌های گیاهی را بیش از دارو‌های شیمیایی اعلام کرده و با تأکید بر اینکه بی‌توجهی به مسئله فرآوری این گیاهان سهم خراسان‌جنوبی از فرآوری گیاهان دارویی را به شدت پایین آورده است، ادامه می‌دهد: «وقتی بازار و مردم به گیاهان و محصولات به دست آمده از آن‌ها اقبال نشان می‌دهند، پس سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند معقول بوده و به رشد اشتغال و توسعه اقتصاد برسد.»

با اینکه همیشه در ایران، برای شروع یک کار اقتصادی همه چیز از بانک‌های شروع می‌شود، اما باز هم نحوه پرداخت تسهیلات بانکی برای تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش واحدها، بزرگ‌ترین مشکل سرمایه‌گذاران در بخش فرآوری گیاهان دارویی است.

برای اینکه واحد‌های فرآوری گیاهان دارویی بتوانند مواد اولیه خود را خریداری کنند نیاز به سرمایه دارند که از طریق پرداخت به موقع تسهیلات، دولت می‌تواند به این بخش کمک کرد، کاری که صورت نمی‌گیرد و به سنگ بزرگی در مسیر تولید محصولات گیاهان دارویی در خراسان جنوبی تبدیل شده است.

هم‌اکنون فرآوری گیاهان دارویی در خراسان جنوبی فقط به صورت بسته‌بندی و تولید عرقیات صورت می‌گیرد که ۲۶ مجوز فعالیت برای اینگونه واحد‌ها صادر شده است. ظرفیت تولید این واحد‌ها ۹ هزار و ۳۸۲تن است و برای ۵۰۹ نفر هم فرصت شغلی ایجاد کرده‌اند.

از بی‌توجهی به گیاهان دارویی در خراسان جنوبی همین بس که حتی به ازای هر نوع گیاه موجود هم نتوانسته‌اند حداقل یک شغل ایجاد کنند. ۵۰۹ نفر شاغل در شرکت‌های فرآوری در مقابل هزار و ۳۰۰ نوع گیاه دارویی.

منبع: روزنامه جوان

انتهای پیام/ ۱۰۲